Aleksandra Ilbekova
| Ilbekova Aleksandra Ivanovna | |
|---|---|
| Tavalludi |
18-iyun 1944-yil |
| Vafoti |
31-avgust 2012-yil (68 yoshda) Cheboksari |
| Fuqaroligi | Rossiya |
| Kasbi | Dekorativ-amaliy sanʼat rassomi |
Ilbekova Aleksandra Ivanovna (1944-yil 18-iyun, Samarqand Oʻzbekiston SSR – 2012-yil 31-avgust, Cheboksari, Chuvash Respublikasi, Rossiya) – dekorativ-amaliy sanʼat rassomi, toʻquvchilik boʻyicha mutaxassis. Chuvash Respublikasida xizmat koʻrsatgan rassom (1995), SSSR Rassomlar uyushmasi aʼzosi (1985)[1].
Hayoti
[tahrir | manbasini tahrirlash]Aleksandra Ilbekova 1944-yil 18-iyunda Samarqandda tugʻilgan. U Cheboksari sanʼat maktabida oʻqigan va 1975-yilda RSFSR Moskva maishiy xizmat koʻrsatish texnologik instituti rassomlik fakultetini tamomlagan. Aleksandra 1975—1987-yillarda „Paxa tĕrĕ“ („Ajoyib kashta“) Chuvash badiiy hunarmandchilik ishlab chiqarish birlashmasining bosh rassomi va toʻquvchisi boʻlib ishlagan. Ushbu korxonada uning eskizlari asosida milliy uslubda toʻqilgan gilamlar, choyshablar, pardalar, toʻnkalar yaratildi. A.I.Ilbekova dekorativ-amaliy sanʼatning isteʼdodli rassomi boʻlib, uning asarlari Butunittifoq, Butunrossiya, viloyat, respublika va xorijiy rasmlar koʻrgazmalarida namoyish etilgan. U toʻquvchilik sanʼatining qadimiy ornamentini qayta tiklash, uning rang-barangligi, texnikasi muallifi. U mashinasozlik asosida chuvash xalq gilamchiligining monumental shaklini rivojlantirishga harakat qilgan. Eng yaxshi asarlaridan biri Chuvash davlat opera va balet teatri uchun parda sifatida ishlatilgan (1985). A.I.Ilbekovaning shaxsiy koʻrgazmalari Chuvash davlat sanʼat muzeyi, Chuvash milliy muzeyida boʻlib oʻtdi („Inson tomonidan yaratilgan moʻjiza“, 2009-yil iyun-iyul)[2]. Chuvashiya Iqtisodiy rivojlanish vazirligining moliyaviy koʻmagida bir nechta koʻrgazmalar tashqil qilgan.
Aleksandra Ilbekova mashhur chuvash yozuvchisi Ilbekov Nikolay Filippovichning kelini hisoblanadi.
Aleksandra Ilbekova 2012-yil 31-avgust kuni vafot etdi.
Adabiyotlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Трофимов А. А. Проблемы народного искусства Чувашии. Чебоксары: Чуваш, кн. изд-во, 1985. С….
- Григорьев А. Г. Ильбекова Александра Ивановна // Краткая чувашская энциклопедия. — Чебоксары, 2001. — С. 187.
- Трофимов А. А. Ильбекова Александра Ивановна // Мастера народного искусства и художественных промыслов. Предприятия и мастерские, создающие произведения художественных промыслов : кат.-справ.- Чебоксары, 2004. — С. 49-50.
- Ильбекова А. И. «Пир маншăн — сывлăш, çăкăр, шыв, юрату…» («Холст для меня — воздух, хлеб, любовь…»). Интервью / Чăваш хĕрарăмĕ (Чувашская женщина).- 2005. — 10-16 авăн (№ 36). — С. 4.
- Минеева В. «Мĕнех вара, Парижа та çитĕп-ха…» (Что-же, дойду и до Парижа…"/ В. Минеева // Пике. — 1997. — № 1-2. — С. 24-25.
- Александра Ильбекова // Союз художников Чувашии: 1935—2005. Альбом-каталог. — Чебоксары, 2005. — С. 85.
- Ильбекова, А. И. Слово о ткачестве : метод. пособие / А. И. Ильбекова ; М-во экон. развития и торговли Чуваш. Респ. — Чебоксары : Чувашия, 2006.
- Иванов-Орков Г. Н. Узоры земли чувашской. Современные художественные промыслы и сувениры. Альбом. Чебоксары, 2008. С. 18.
- Иванов-Орков Г. Н. Узоры, цвет, символика. Альбом. Чебоксары, 2012. С. ...
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ „Ильбекова Александра Ивановна“. www.artmuseum.ru. Qaraldi: 14-sentabr 2023-yil.
- ↑ „Чудесная вышивка Паха тĕрĕ“. www.ecokygesi.ru. Qaraldi: 14-sentabr 2023-yil.
Tashqi havolalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- А. И. Ильбекова на сайте Чувашского государственного художественного музея
- А. И. Ильбекова на портале «Культурное наследие Чувашии».
- Произведения А. И. Ильбековой в собрании Чувашского государственного художественного музея. (Wayback Machine saytida 2016-03-05 sanasida arxivlangan)
- Произведения А. И. Ильбековой на портале Еuropeana.
- Интервью с А. И. Ильбековой в журнале «Наука и жизнь».[sayt ishlamaydi]