Alaviylar sulolasi

Alaviylar sulolasi (arab. سلالة العلويين الفيلاليين) — Marokashning hukmron sulolasi. 17-asrdan sultonlar, 1957-yildan shohlar. Filalidlar, filaliyalik sheriflar deb ham ataladi.

Alaviylar sulolasining tarixi Sa’diylar sulolasi ag‘darilganidan keyin boshlangan. Sa’diylar hukmronligi ostida Saledagi qaroqchilar o'ziga xos avtonom respublikani yaratdilar. Asta-sekin Marokash G'arbiy Afrikadagi oltin konlari ustidan nazoratni yo'qotdi. 17-asr oʻrtalarida Marokashning nazorati mamlakatda hali ham hokimiyatda boʻlgan Alaviylar sulolasi qoʻliga oʻtdi. Alaviylar Tafilaltdan, Sijilmas shahridan bo'lib, Muhammad payg'ambarning nabiralari Hasan avlodidan boʻlgan zodagon shariflar oilasiga mansub edilar. Sulolaning birinchi vakili - Moulay Muhammad al-Sherif. Uning vorisi Moulay Rashid ibn Sherif 1666 yilda Fezda o'rnatildi, keyin 1668 yilda Marrakechni egalladi. Moulay Ismoil davrida Meknes shahri poytaxtga aylandi.

Sulola (alaviylar) nomi Muhammad payg‘ambarning amakivachchasi, kuyovi va sherigi bo‘lgan Ali ibn Abu Tolib (Abu Tolib ibn Abdulmuttalibning o‘g‘li) nomidan kelib chiqqan. Sulola asoschisi Moulay Rashid ibn Sherif Tafilalt shahrida Arabistondan kelgan muhojirlar oilasida tug‘ilgan.

Sarlavhaning o'zgarishi Muhammad V bilan bog'liq. U an'anaviy musulmon bilan bir qatorda, davlat va jamiyatdagi kelajakdagi o'zgarishlar va o'zgarishlar uchun asos boʻlgan Yevropa ta'limini oldi. 1957 yilda Marokash qirollikka aylandi va Muhammad V ning o'zi Marokash qiroli unvonini oldi.