Kontent qismiga oʻtish

Al-Asmo vas-Sifat

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Al-Asmo vas-Sifat
Muallif(lar) Bayhaqiy
Mamlakat Suriya
Til arabcha
Nashr etilgan sanasi 2020
Nashriyot Dar Al-Taqva
Sahifalar soni 560
ISBN 9789933610005

Al-Asmo' va as-Sifat ( arabcha: الأسماء والصفات ), Al-Bayhaqiy yozgan islom ilohiyotining yirik klassik asarlaridan biridir. Aytishlaricha, bunday kitob avvval yozilmagan,ungach bu turdagi asar bo'lmagan va shu sababli muallif bu sohada kashshof-asoschi hisoblangan [1].

Al-Bayhaqiy ash'ariy mashabining sodiq himoyachisi bo'lib, matn dalillari va taqvodor salaflarning so'zlari uning aqidasi eng qadimgi musulmonlarga mos kelishini isbotlagan. shuningdek U ikkita ekstremal metodologiyaga berilib ketgan turli mazhablarni rad etish imkoniyatidan foydalanadi: Xudoni yaratganiga qiyoslaydigan undan tashqari haddan tashqari lug'at ilmi bilan shug'ullanadiganlar va ma'noni buzib, bashoratli an'analarni rad etib, haddan tashqari majoziylik bilan shug'ullanadiganlarga.Bayhaqiyning bu muhtasham kitobi uning Alloh taoloning barcha ism va sifatlarini tasdiqlaganini isbotlashiddandir. Nafaqat naql bilan kifoyalanib qolmay, balki og'ir rivoyatlarni bayon qilish uchun aql-idrokdan foydalanadi va ba'zilarida sukut saqlaydi ( tafvid [2] [3] [4]).

“Shunday qilib, kitob boblarida keltirilgan hadislarni tadqiq qilish, to'g'ri va nuqsonlarini aniqlab berish va rivoyatda keltirilgan matnlardagi nutqning yuzini tasdiqlash maqsadida kitob (ya'ni Asmoa val-sifat)ni yozdi. ism va sifatlar bobida , mutafakkirlar va tafsir ustalari nazdida tutgan ma'nolarni keltirganlar, shuning uchun u muruvvatda juda mohir va barcha mahoratda ustun edi. O‘z zamonasidagi va undan keyingi odamlardan, ularning fitnaga aralashganlaridan va nazarot ahli yolg‘on rivoyatlardan uni inkor etishga haqli emasliklarini to‘g‘ri xabarni bildilar, shuning uchun u shifo va yetarlidir” [5].

Bayhaqiy antropomorfik urf-odatlar to'plamida (Al-Asmo' va as-Sifat) ilohiy kulgi zikr qilingan hadislarga butun bir bobni bag'ishlagan. U kulgi klassik arab tiliga asoslangan holda “yorish” yo “ochish” ma’nolarini anglatishi mumkinligini tushuntiradi"- Badaviylar: “o‘simliklar o‘sganda yer kuladi”, deyishadi, chunki yer o‘simliklarning go‘zalligini ochib, gullarni ochadi”. Al-Bayhaqiyning ta’kidlashicha, Alloh aslida kulmagan, balki muruvvatini yerga nozil qilgan [6](tushirgan) .

Zahabiy aytdilar: «Unga o'xshash narsa rivoyat qilinmagan». [7]

Ibn as-Subkiy kitobni yuqori baholab u haqida: “Men unga teng keladigan biror narsani bilmayman”, dedi[8].

  1. „AL-ASMAA WAS-SIFAAT LIL-IMAM AL-BAYHAQI“. sifatusafwa.com.
  2. „Al-Asma' Wal Sifat Lil Imam Al-Bayhaqi: Arabic Book“. kitaabun.com.
  3. Brown, Jonathan. The Canonization of Al-Bukhārī and Muslim The Formation and Function of the Sunnī Ḥadīth Canon. Brill, 30 September 2007 — 219-220-bet. ISBN 9789047420347. 
  4. „Al Asma wa al-Sifat : Arabic“. islam786books.com.
  5. Presented by Sheikh Muhammad Zahed Al-Kawthari to the book “The Names and Attributes”, Al-Azhar Library, pg.4.
  6. Al Ghouz, Abdelkader. Islamic Philosophy from the 12th to the 14th Century. Bonn University Press, 12 November 2018 — 449-bet. ISBN 9783847009009. 
  7. name="Madani">„Al Asma wa al-Sifat : Arabic“. islam786books.com."Al Asma wa al-Sifat : Arabic". islam786books.com.
  8. Al-Bayhaqi. Allah's Names and Attributes. Islamic Supreme Council of America, 1999 — 6-bet. ISBN 9781930409033.