Akdamar cherkovi
Akdamar memorial muzeyi tarixi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Turli qurilish qismlaridan tashkil topgan Akdamar cherkovining asosiy inshooti Vaspurakan shohi I. Hacik Gagik Ardzruni, A.D. U 915-921 yillarda meʼmor Manuel tomonidan saroy cherkovi sifatida qurdirilgan.Akdamar cherkovi, Vaspurakan qirolligi, Vizantiya imperatori vasiliy II tomonidan 1021-1022-yillarda saroy cherkovidan monastirga aylantirilgan.1895-yilgacha Arman Patriarxiyasining mintaqadagi markazi boʻlgan monastir, 1895 va 1915-yillardagi voqealardan keyin tashlab ketilgan.Akdamar cherkovi Muqaddas Xoch cherkovi, Katholikos I. Zacharias Chapel, Katholikos Tomas Jamatunu, qo'ng'iroq minorasi, Xizmatlar binosi, Aziz Stefanos ibodatxonasi va qabristonni o'z ichiga olgan 8 qismdan iborat.
Muzeyning ko'rinishi
[tahrir | manbasini tahrirlash]1100 yillik tarixga ega bo'lgan Akdamar cherkovining eng diqqatga sazovor joylaridan biri cherkov devorlaridagi relyeflardir. Bu relyeflar orasida; Yunus payg'ambar sahnasi, Pantakrator Iso va uning onasi Maryam, Vaspurakan shahzoda Hamazasp va uning ukasi Sahak, Dovud va Go'liyotning kurashi, Ilyos payg'ambar, Odam Ato, Avliyo Tomas va Zeferatlik beva ayol, Odam Ato va Momo Havoning taqiqlangan mevani yeyishi, uch yahudiy bolaning tandirga tashlanishi sahnasi, sherlar uyasida Daniel Payg'ambar va g'arbiy jabhada markaziy derazaning chap tomonida tasvirlangan shoh Gagik I va Hz. U Isoga cherkovning namunasini taqdim etayotgan sahna bor.Cherkovning ichki qismida; Havoriyarning figuralari, Lazarning tirilishi va Quddusga kirish sahnasi, tashqi ko'rinishining o'zgarishi , Isoning osmonga ko'tarilishi sahnasi, Isoning xochga mixlanishi va qabrdagi muqaddas ayollarning undan chiqish sahnasi,Do'zaxdan chiqish sahnasi, Iso payg'ambarning Mariya Magdalenaga ko'rinishini tasvirlovchi relyeflar mavjud.Akdamar cherkovini oʻrab turgan figurali relyeflar toʻliq, ammo tekis yuzli koʻrinishga ega. Shu sababli shakllar oftobda haykal kabi jonlansa, soyali va bulutli havoda xira va noaniq bo‘lib qolishi kuzatiladi.2005-yilda restavratsiya qilingan Akdamar cherkovi 2007-yilda ochilishi bilan "yodgorlik muzeyi" sifatida namoyish etilmoqda. Akdamar memorial muzeyi 2015-yilda YUNESKOning Jahon merosi roʻyxatiga kiritilgan.