Adxil
Adhil /əˈdɪl/ nomi bir qator yulduzlarga, ayniqsa Andromeda yulduz turkumiga nisbatan qoʻllangan. Bu Xi Andromedae uchun jahondagi astronomik muassasalar, rasadxonalar, intlarning harakati bilan 1919-yil tashkil etilgan Xalqaro Astronomiya Ittifoqi tomonidan tasdiqlangan nom[1].
Kelib chiqishi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Adxil dastlab Almagest(yunon astronomi Ptolemeyning mashhur asari; 150—160-yillarda yozgan. Bagʻdod xalifasi Maʼmunning farmoni bilan taxminan 825-yilda arab tiliga tarjima qilingan)ning lotin tiliga tarjima qilingan yulduzlar katalogida Ptolemeyning 21 va 22 Andromeda tavsifiga qoʻllangan.
- Etimologiya
- Adhil arabcha ạldẖyl al-dhayl [ að-ðáil ] iborasidan olingan lingua franca atamasi bo‘lib, “poyezd [kiyimning]” (so‘zma-so‘z “dum”) degan ma’noni anglatadi.
- Identifikatsiya
- Ptolemeyning 21 va 22-andromedalarini aniqlashning ikki turi mavjud.
| Ptolemey | P - K [2] | Manitius [3] |
|---|---|---|
| # 21 | 49A Va | 46l Va |
| # 22 | 52ch Va | 48ō Va |
Uygʻonish davri
[tahrir | manbasini tahrirlash]Biroq, Iogan Bayer (1572 – 1625-yil 7-mart nemis huquqshunosi va uranograf samoviy kartograf) Adxilga 60/b uchun berdi va 1603-yilda oʻzining mashhur "Uranometriya" asarida va Bode 1801-yilda oʻzining buyuk yulduz atlas Uranografiyasida Bayerga ergashdi.
Yaqin vaqtlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]Adxil Si Andromedaga Manitius tomonidan Ptolemeyning 21-Andromeda[4] identifikatsiyasidan kelib chiqqan holda qoʻllanadi.
Yana qarang
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Xi Andromedae (yaqinda Adhil)
- 60 Andromedae (Bayer va Bode Adhil)
- 49 Andromedae ( Almagestdagi adhillardan biri)
- Chi Andromedae ( Almagestdagi adhillardan biri)
- Sirma ( Iota Virginis )
Eslatmalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ „Naming Stars“. IAU.org. Qaraldi: 2018-yil 18-iyun.
- ↑ Peters, C. H. F. and Knobel, E., (1915) Ptolemy's Catalogue of Stars
- ↑ Manitius, K., (1912) Handbuch der Astronomie
- ↑ „Andromeda XXI“, Wikipedia (inglizcha), 2023-03-16, qaraldi: 2023-04-12