Kontent qismiga oʻtish

Abedi Pele

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Abedi Ayew Pele
Abedi Pele 2007-yilda
Shaxsiy maʼlumot
Toʻliq ismi Abedi Ayew
Tavallud sanasi 5-noyabr 1964-yil (1964-11-05) (60 yosh)
Tavallud joyi Kibi, Eastern Region, Ghana
Boʻyi 1.74 m[1]
Ampluasi Attacking midfielder
Yoshligida aʼzo boʻlgan klublar
1970–1978 Great Falcons
Professional faoliyati*
Yillar Jamoa Isht. (Gol.)
1980–1982 Real Tamale United 46 (21)
1982–1983 Al Sadd 8 (7)
1983–1984 Zürich 18 (9)
1984 Dragons l'Ouémé 8 (11)
1985 Real Tamale United 19 (7)
1986–1987 Niort 32 (14)
1987 Mulhouse 16 (5)
1987–1993 Marseille 112 (23)
1988–1990 → Lille (loan) 61 (16)
1993–1994 Lyon 29 (3)
Milliy terma jamoa
1982–1998 Ghana 73 (19[2])
Boshqargan klublari
2004– Nania (Head Coach and President)
*Professional klublardagi gollari (ichki chempionat)

Abedi Ayew (/əˈbeɪdi əˈjuː/ ə-BAY-dee ə-YOO ; 1964-yil 5-noyabrda tugʻilgan), professional nomi bilan Abedi Pele sifatida tanilgan, ganalik sobiq professional futbolchi, hujumkor yarim himoyachi sifatida oʻynagan va Gana terma jamoasi sardori sifatida ishlagan. U barcha davrlarning eng buyuk afrikalik futbolchilaridan biri sifatida qabul qilinadi. U Yevropaning bir nechta klublarida o'ynagan va Fransiya 1-ligasida "Lill" va "Marsel" bilan shuhrat qozongan.[3] U o'z avlodining eng zo'r o'yinchilaridan biri sifatida e'tirof etilgan.[4]

Yoshlik

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Abedi Ayew Kibi shahridagi oilada tug'ilgan va Accra shahrining shimoliy chekkasidagi Dome shahrida o'sgan.[5]

U Tamale shahridagi Gana o'rta maktabida o'qigan. Futboldagi qobiliyati tufayli unga "Pelé" laqabi berildi, bu esa braziliyalik sportchi Pele bilan taqqoslangan.

Jamoalardagi faoliyati

[tahrir | manbasini tahrirlash]

U yevropa klublari futboliga ta'sir o'tkazgan birinchi afrikalik futbolchilardan biri edi. Abedi Pelening ko'chmanchi faoliyati 1978-yilda Gananing "Real Tamale Yunayted" jamoasida boshlangan.[6] U 1982-yilgi Afrika Millatlar Kubogidan so'ng Ganani tark etib, Qatardagi "Al Sadd"ga 1000 dollar evaziga qo'shildi.[7]Kotoko va Hearts of Oak bilan shartnoma imzolay olmaganidan so'ng, Beninning AS Dragons FC de l'Ouémé jamoasiga qo'shildi. Keyinchalik u Ganaga qaytib, "Real Tamale Yunayted"da bir mavsum o'ynaydi. U Yevropadagi faoliyatini Fransiyaning “Chamois Niort” jamoasida boshlagan, keyin “Marsel”ga kelib, ijara asosida “Lill”ga oʻtgan.

Klublar darajasida u "Marsel"ning Fransiya ligasida ustunligida muhim shaxs bo'lgan, natijada to'rtta liga chempionligi va ikki marta Yevropa kubogi finalida ishtirok etgan. Marselda u Jean-Pyer Papin va Cris Waddle bilan birga jamoaning "Sehrli trio" a'zosi bo'lib, 1990-yillar boshlarida, Yevropaning eng kuchli liga jamoasiga 1991-yilda Yevropa kubogi finalida mag'lubiyatga uchragan.

Keyinchalik u «Lill»da ijarada o'ynaganidan so'ng « Lion »ga o'tdi. U Italiyaning "Torino" jamoasida ham o'ynadi va Yevropadagi faoliyatini 1860-yilda Myunxen bilan yakunladi.

Abedi Pele Birlashgan Arab Amirliklarining “Al Ayn” klubi bilan ikki yillik shartnoma imzoladi va BAA chempionatida oʻynash uchun eng yaxshi xorijlik futbolchilardan biriga nomzod boʻldi.

O'yin uslubi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Oýinchi sifatida Pele o'zining tezligi, yaqin nazorati va dribling qobiliyati, shuningdek, to'p uzatish va gol urish qobiliyati bilan mashhur edi. Odatda hujumkor yarim himoyachi yoki hujumchi sifatida o'ynagan. Unga "Maestro" va "Afrikalik Maradona" laqablari ham berilgan.[8][9][10][11][12]

Shaxsiy hayoti

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Abedi Kwame va Sola Ayewning ukasi. Uning o'g'illari Ibrohim, Andre va Jordan ham Gana terma jamoasi safida bo'lishdi. Andre va Rahim 2010-yilda Janubiy Afrikada bo'lib o'tgan FIFA Jahon chempionatida, Jordan va Andre esa Braziliyada bo'lib o'tgan FIFA 2014 Jahon chempionatida Gana terma jamoasini himoya qilishgan.[13]

Yutuqlari

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Marsel

Al-Ayn[14]

  • Pro-liga : 1999–2000
  • BAA Prezidenti kubogi : 1999-yil

Gana

  • Afrika Millatlar Kubogi : 1982 ; ikkinchi o'rin: 1992-yil
  • G'arbiy Afrika Millatlar Kubogi : 1982, 1983, 1984

Individual

  • Gana SWAG Eng yaxshi Colts (yosh) futbolchisi: 1978-yil
  • BBC Afrikada yilning eng yaxshi futbolchisi : 1991-yil
  • Afrikada yilning eng yaxshi futbolchisi : 1991,[15] 1992,[16] 1993[17]
  • Afrika Millatlar kubogi "Oltin to'p": 1992-yil
  • FIFA tomonidan yilning eng yaxshi futbolchisi : 9-1992, Nominatsiya 1991[18]
  • Gananing eng yaxshi futbolchisi : 1993-yil
  • FIFA yulduzlari hujumchisi: 1996 (zaxira), 1997 (zahira), 1999[19]
  • 2004-yil 26-martda u "(WAFUNIF) Tinchlik va taraqqiyot bo'yicha 4-maxsus elchi" etib tayinlandi[20]
  • FIFA 100
  • So'nggi 50 yildagi eng yaxshi 30 ta afrikalik futbolchi: 5-o'rin[21]
  • Golden Foot Legends mukofoti : 2011[22]
  • IFFHS All-time Africa Men's Dream Team: 2021[23]

Havolalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ Abedi Pele National-Football-Teams.com saytida
  2. ↑ „Abedi "Pelé" Ayew - Goals in International Matches“. RSSSF. Qaraldi: 2020-yil 4-iyun.
  3. ↑ „Ghana and Marseille legend Abedi Pele breaks down during nostalgic television broadcast| Goal.com“. www.goal.com. Qaraldi: 2020-yil 31-iyul.
  4. ↑ „10 of the best playmakers of the 90s: Zizou, Laudrup, Baggio, Bergkamp...“ (en-US). Planet Football (2020-yil 15-sentyabr). Qaraldi: 2020-yil 10-dekabr.
  5. ↑ Tawiah, Augustina. „Abedi Pelé Stands Tall In African Football History“. Graphic Ghana News. Graphic Communications Group (6-iyul 2006-yil). 18-iyul 2011-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 8-aprel 2007-yil. „Abedi Ayew Pelé was born and bred in a small village called Oko near Dome on 5-noyabr 1964-yil“.
  6. ↑ „Abedi Ayew Pelé | Ghanaian athlete“ (en). Encyclopedia Britannica. Qaraldi: 2020-yil 31-iyul."Abedi Ayew Pelé | Ghanaian athlete".
  7. ↑ „Interview with Ali Behzad“ (ar). al-watan.com. 14-avgust 2015-yilda asl nusxadan arxivlangan.
  8. ↑ Ottmar Hitzfeld picks Abedi Pele as Africa's All-time best player, 2021-09-17da asl nusxadan arxivlandi, qaraldi: 2022-07-14Ottmar Hitzfeld picks Abedi Pele as Africa's All-time best player (Wayback Machine saytida 2021-09-17 sanasida arxivlangan)
  9. ↑ The 50 Greatest African Players of All TimeThe 50 Greatest African Players of All Time
  10. ↑ Dove. „African Legends Cup of Nations: Kanu vs Abedi Pele“. Goal.com (9-may 2020-yil). Qaraldi: 6-iyun 2020-yil.
  11. ↑ Adjei. „Profiling Ghana's greatest footballers of all time“. ESPN FC (16-mart 2017-yil). Qaraldi: 6-iyun 2020-yil.
  12. ↑ Teye. „Ghana legend Abedi Pele: International sabbatical cost me African Footballer of the Year awards“. Goal.com (1-iyun 2020-yil). Qaraldi: 6-iyun 2020-yil.
  13. ↑ Akwasi. „The rise of Abedi Pele“ (en). Yen.com.gh - Ghana news. (2019-yil 6-noyabr). Qaraldi: 2020-yil 26-may.
  14. ↑ Mohamed S. Chbaro and Mohammed Qayed. „United Arab Emirates 1998/99“. Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (8-dekabr 1999-yil). 4-mart 2007-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 8-aprel 2007-yil.
  15. ↑ Bobrowsky. „African Player of the Year 1991“. RSSSF (21-dekabr 2000-yil). 9-yanvar 2001-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2-dekabr 2012-yil.
  16. ↑ Pierrend. „African Player of the Year 1992“. RSSSF (5-yanvar 2001-yil). Qaraldi: 2-dekabr 2012-yil.
  17. ↑ Pierrend. „African Player of the Year 1993“. RSSSF (5-yanvar 2001-yil). Qaraldi: 2-dekabr 2012-yil.
  18. ↑ Pierrend. „World Player of the Year - Winners“. RSSSF (29-noyabr 2012-yil). 12-yanvar 2016-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2-dekabr 2012-yil.
  19. ↑ Leme de Arruda. „FIFA XI´s Matches - Full Info“. RSSSF (17-iyul 2012-yil). Qaraldi: 2-dekabr 2012-yil.
  20. ↑ „WAFUNIF/FUTBOLMASTERS Special Advisory Honorary Committee for the Futbol 4 Peace & Development Programme/Campaign“. Futbol 4 Peace & Development members list. The World Association of Former United Nations Internes and Fellows (WAFUNIF). 11-may 2005-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 8-aprel 2007-yil.
  21. ↑ „CAF release 30 best African players in the last 50 years“. Official website. Confederation Africaine de Football (20-fevral 2007-yil). 3-aprel 2007-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 7-aprel 2007-yil.
  22. ↑ „Legends“. Golden Foot. 25-sentabr 2015-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 23-sentabr 2015-yil.
  23. ↑ „IFFHS“. IFFHS (29-may 2021-yil). Qaraldi: 31-may 2021-yil. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Abedi_Pele&oldid=5135055" dan olindi