Abdulhaq Umerkin
| Abdulhaq Sagitovich Umerkin | |
|---|---|
 | |
| Hayot davri | (1917—1982) |
| Tavalludi |
31-yanvar 1917-yil Starotimoshkino, Sengileevskiy uyezdi, Simbir guberniyasi, Rossiya imperiyasi |
| Vafoti |
16-fevral 1982-yil (65 yoshda) Qozon, Rossiya Sovet Federativ Sotsialistik Respublikasi, Sovet Sotsialistik Respublikalari Ittifoqi |
| Fuqaroligi |
 SSSR |
| Xizmatdagi yillari | 1940—1946 |
| Unvoni |
 |
| Harbiy qism | 134-gaubitsa artilleriya polki |
| Qoʻmondonlik qilgan | batareya |
| Jang/urush | Ulugʻ Vatan urushi |
| Mukofotlari |
   |
| Isteʼfoda | o‘qituvchi |
Abdulhaq Sagitovich Umerkin — (tatarcha: Габделхак Үмәркин; 1917-yil 18-fevral, Ulyanovsk, Rossiya imperiyasi — 1982-yil 16-yanvar, Qozon, Tatariston SSSR) – Sovet ittifoqi qahramoni, artileriyachi, katta leytenant, Tatariston Respublikasida xizmat ko‘rsatgan o‘qituvchi.
Biografiya
[tahrir | manbasini tahrirlash]1917-yil 18-yanvarda Ulyanovsk viloyati, hozirgi Barishskiy tumani Starotimoshkino qishlogʻida dehqon oilasida tugʻilgan. Millati tatar. 1940-yilda Oʻzbekiston Davlat universiteti (hozirgi Samarqand davlat universiteti)ni tamomlagan. Qoraqalpogʻistonning Chimboy shahridagi pedagogika bilim yurtida oʻqituvchi boʻlib ishlagan.
1940-yildan Qizil armiyada, 1941-yil iyun oyidan Ulugʻ Vatan urushida qatnashgan.
134-gaubitsa artilleriya polkining batareya komandiri, kichik leytenant Abdulhaq Umerkinning 1942-yil may oyida rus harbiy shon-sharafi hisoblangan Sevastopol shahri uchun boʻlgan janglarda ko'rsatgan jasorati alohida ajralib turadi.
Abdulhaq Umerkinga ishonib topshirilgan artilleriya batareyasi Qamishli qishlogʻi yaqinida otishma pozitsiyasini egallaydi. Artilleriyachilar uchta hujumni qaytardi. Dushman kuzatuv postini akkumulyatordan uzib, uni oʻrab olishga muvaffaq boʻldi. Kichik leytenant Umerkin qoʻmondonligi ostidagi artilleriyachilar dushmanning koʻp sonli shaxsiy tarkibi va texnikasini yoʻq qilib, qamaldan chiqib ketdi. Artilleriyachi Umerkin jangda yarador boʻldi va fashistlar tomonidan asirga olindi. Nemislar tomonidan u bir qancha qiynoqlarga solindi, lekin oxirigacha Vatanga va harbiy qasamyodiga sodiq qoldi.
SSSR Oliy Kengashi Prezidiumining 1942-yil 20-iyundagi „Qizil Armiya qoʻmondonligi tarkibiga Sovet Ittifoqi Qahramoni unvonini berish toʻgʻrisida“gi farmoni bilan „Qizil Armiya qoʻmondonligining jangovar topshiriqlarini namunali bajarganligi, nemis bosqinchilariga qarshi kurash fronti hamda bir vaqtning oʻzida koʻrsatgan jasorati va qahramonligi uchun Sovet Ittifoqi Qahramoni unvoni bilan hamda Lenin ordeni va Qizil yulduz medali bilan taqdirlangan[1].
1946-yildan boshlab katta leytenant Umerkin zaxiraga olingan. U Tatariston poytaxti – Qozon shahrida yashagan. 116-maktabda qariyb qirq yil oʻqituvchi boʻlib ishlab, uning qoʻl ostida minglab oʻquvchilar bitirib chiqqan. Tatar Avtonom SSRda xizmat koʻrsatgan oʻqituvchi etib taqdirlangan. 1982-yil 16-fevralda Qozon shahrida vafot etdi. U Qozon shahridagi Novo-tatar qabristoniga dafn etilgan. U yerda qabriga Qahramonning bronza byusti yodgorligi oʻrnatilgan (yodgorlik 1990-yillarning oxirida oʻgʻirlangan).
Xotira
[tahrir | manbasini tahrirlash]2018-yilda Qozonda baʼzi aholining taklifi bilan (Abdulhaq Sagitovichning sobiq oʻquvchilari) Abdulhaq Sagitovich nomi oʻsha yerdagi litseyga berildi. Maktab binosi oldiga byusti oʻrnatilib, Qahramonning muzeyi tashkil etildi. Qahramonning nomi 1941—1942 yillarda Sevastopol himoyachilariga bagʻishlangan haykalga oʻyib yozilgan.
Qiziqarli manzil
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Qozon, Tolstoy koʻchasi, 16-uy, kvartira. 1. [2]
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ Указ Президиума Верховного Совета СССР «О присвоении звания Героя Советского Союза начальствующему составу Красной Армии» от 20 июня 1942 года // Ведомости Верховного Совета Союза Советских Социалистических Республик : газета. — 1942. — 30 iyun (№ 24 (183)). — С. 1. Архивировано 8 noyabr 2021 года.
- ↑ Решение исполкома Казанского городского Совета народных депутатов № 904 от 12 ноября 1968 года «Об утверждении дополнительного списка на получение жилой площади за счёт 10% фонда по плану 1968 года»
Adabiyotlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Герои боёв за Крым. — Симферополь: Таврия, 1972.
- Герои Советского Союза — наши земляки. — Казань, 1985. — Кн. 3.
- Герои Советского Союза: Краткий биографический словарь / Пред. ред. коллегии И. Н. Шкадов. — М.: Воениздат, 1988. — Т. 2 /Любов — Ящук/. — 863 с. — 100 000 экз. — ISBN 5-203-00536-2.
- Ульяновцы в боях за Родину. — 2-е изд. — Саратов, 1964..
Havolalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- „Абдулхак Сагитович Умеркин“ (ru). Герои страны. Qaraldi: 2014-yil 3-iyul.