Kontent qismiga oʻtish

9-yanvar qurbonlari xotirasiga bagʻishlangan qabriston

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
9-yanvar qurbonlari xotirasiga bagʻishlangan qabriston
9-yanvar qurbonlari xotirasiga bagʻishlangan qabriston

Toʻqqizinchi yanvar qurbonlari xotirasiga bagʻishlangan qabriston (9-yanvar qurbonlari nomi bilan atalgan;sobiq Preobrazhenskoye qabristoni) — Sankt-Peterburgning Frunzenskiy tumanida joylashgan qabriston.

Manzil

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Qabriston Sofiyskaya koʻchasi, Aleksandrovskaya Fermy va Toʻqqizinchi Yanvar prospektlari va Toʻqqizinchi Yanvar koʻchasi qurbonlari bilan chegaralangan blokning, bir qismini egallaydi.

Qabristonda quyidagilar mavjud:

  • Shafoat Qadimgi imonlilar cherkovi
  • Rabbiyning oʻzgarishi nomidagi pravoslav cherkovi
  • 1905-yil 9-yanvar qurbonlari yodgorligi
  • Ulugʻ Vatan urushi davridan Izhora mudofaa chizigʻining bir qismi boʻlgan toʻrtta tabletka qutisi — qamal qilingan Leningradning mudofaa chizigʻi: ikkita monolit (pulemyot va artilleriya) va ikkita kichik yigʻma konstruktsiyalar[1]
  • 1941-1944-yillarda Leningrad qamalida halok boʻlganlarga obelisk.
Obelisk pavshim v godi blokadi Leningrada 1941—1944.
Sankt-Peterburgdagi 9-yanvar qurbonlari xotirasiga bagʻishlangan qabristonda Leningrad qamalida halok boʻlganlarga obelisk.

Hikoya

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Qabriston Aleksandr II ning 1971-yil 20-oktyabrdagi(1-noyabr) farmoniga binoan tashkil etilgan[2]. Farmonda qabriston uchun „Nikolaevskaya temir yoʻli boʻylab“ yer ajratish toʻgʻrisida buyruq berildi, farmonda ajratishning aniq joyi koʻrsatilmagan. Farmonga koʻra, „kasalxonalar va boshqa xayriya muassasalaridan oʻlganlar“ birinchi navbatda ushbu qabristonga yuborilishi kerak edi. Farmonga muvofiq, 1871-yil noyabr oyida shahar hokimi N. I. Pogrebov raisligida komissiya tuzildi, uning tavsiyasiga koʻra qabristonning joylashuvi aniqlandi. Qabristonni tashkil etishning taxminiy qiymati 146 ming rublni tashkil etdi.

1913-yil rejasi boʻyicha qabriston

Qabristonning asl nomi, Preobrazhenskoye, 1872 yil 19-noyabrda (1-dekabr) muqaddas qilingan bu yerda joylashgan Rabbiyning oʻzgarishi cherkovidan keyin berilgan. Qabriston 1872-yil 23-noyabrda (5-dekabr) bagʻishlangan. Dafn qilish joyining minimal narxi 50 tiyin edi, yodgorlik xizmati esa bir xil. Qabriston cherkovidagi joyning maksimal qiymati — 400 rubl, maxsus liturgiya 20 rublni tashkil etdi.

1875-yilda Nikolaev temir yoʻli orqasida boshqa din vakillarini dafn qilish uchun qoʻshimcha hudud ochildi. Ushbu hududda taxminan teng boʻlgan uchta boʻlimni tashkil etilgan: lyuteran, katolik va yahudiy. Oxirgi qism keyinchalik 20-asr boshlarida mustaqil maqomga ega boʻlgan Preobrazhenskiy yahudiy qabristoniga aylandi.

1881-yil aprel oyida qatl etilgan Narodnaya Volya aʼzolari ushbu qabristonga yashirincha dafn qilindi. Bu yerda Pyotr va Pol qalʼasi va boshqa qamoqxonalarda vafot etgan inqilobchilar ham u yerda dafn etilgan[3].

Sovet davrida, pravoslav Preobrazhenskoe qabristonidan temir yoʻl orqali ajratilgan, bu yerda joylashgan Qonli yakshanba qurbonlarining ommaviy qabrlari sharafiga 9-yanvar qurbonlari xotirasi qabristoni deb nomlangan. Qabriston yonida shu nomdagi xiyobon bor.

Qatl qilinganlarning ommaviy qabrlari

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Memorial Jertvam Politicheskix Repressiy.
9 yanvar qurbonlari xotirasi qabristonida siyosiy qatagʻon qurbonlari xotirasiga bagʻishlangan yodgorlik.

1992 yilda qatl etilgan ruhoniyning qizi Vera Alekseevna Timofeeva[4], u voyaga yetgunga qadar Pyotr va Pol qabristonining xodimlari uchun uyda yashab, „Kechki Peterburg“ gazetasi muharririga xat yozdi. U qatl etilganlar dafn etilgan joyni, shu jumladan 1937-yil 4-dekabrga oʻtar kechasi „SSSRga qarshi qoʻporuvchilik faoliyatida“ ayblanib hibsga olingan otasi, cherkov rektori Aleksey Chujbovskiyni koʻrsatdi. Preobrajenskoe qabristonining ruhoniysi Aleksey Andreevich Chujbovskiyning ishi materiallariga asoslanib, hibsga olish sababi aniq boʻladi:"u shahar qamoqlaridan qatl etilganlarning tungi dafnlari haqida mish-mishlar tarqatgan". Dafn etilganlarning umumiy soni aniqlanmagan, alohida ismlar maʼlum. 2001-yilda qabristonda „Siyosiy qatagʻon qurbonlari“ haykali oʻrnatildi[5].

Qabristonga dafn etilgan

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Samolyot ekipaj aʼzolari quyidagi baxtsiz hodisalarda halok boʻldi:

  • Leningradda Tu-104 halokati (bortmexanik)
  • Bagdarin yaqinida Il-14 halokatga uchradi
  • Moskva yaqinida Tu-104 halokati
  • Narovlya yaqinida Yak-42 halokatga uchradi
  • Rjevka yaqinida An-2 halokati
  • Tu-134 Drakensberg togʻlarida halokatga uchradi (parvoz ekipaji Mozambikka yuborildi)
  • Nalchikda An-12 halokati
  • Skopye yaqinida An-12 halokati (8dan 3tasi)
  • Moskvada Il-86 halokati
  • Tu-154 Donetsk yaqinida halokatga uchradi (ikki uchuvchi va navigatordan tashqari). 2006 yil 30 avgustda dafn etilgan.

Istiqbollar

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Qabriston 2008-yil uchun shaharni obodonlashtirish rejasiga kiritilgan.

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ „Оборонительный рубеж «Ижора»“. 2018-yil 5-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 4-noyabr.
  2. ↑ Александр II. Об устройстве кладбищ в С.-Петербурге // Полное собрание законов Российской империи. Собрание второе. — СПб.: Типография II отделения Собственной Его Императорского Величества канцелярии, 1874. — Т. XLVI. Отделение второе. 1871, № 50058. — С. 410—411. Архивировано 9 avgust 2016 года.
  3. ↑ „Краткая история посмертных наказаний“. 2022-yil 21-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 21-fevral.
  4. ↑ „Дело кладбищенской цветочницы“ (ru). Бессмертный барак. 2019-yil 24-yanvarda asl nusxadan arxivlangan.
  5. ↑ „Расстрельные места и захоронения“ (ru). Бессмертный барак. 2019-yil 24-yanvarda asl nusxadan arxivlangan.

Adabiyot

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Havolalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=9-yanvar_qurbonlari_xotirasiga_bagʻishlangan_qabriston&oldid=5286265" dan olindi