Kontent qismiga oʻtish

2024-yilgi Pensilvaniya universitetidagi Falastin tarafdori namoyishlari

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

2024-yil 25-aprel kuni Pensilvaniya universiteti talabalari tomonidan davom etayotgan Isroil-Xamas urushiga norozilik bildirish va Isroildan voz kechishga chaqirish maqsadida lager tashkil qilingan[1][2][3]. „Gʻazo birdamlik lageri[3]“ deb nomlangan namoyishlar 2024-yilda universitet kampuslarida taʼlim olayotgan Falastinga xayrixoh boʻlganlar tomonidan tashkil qilingan norozilik namoyishlarining bir qismi hisoblanadi. 10-may kuni lagerga reyd uyushtirilgan va namoyishchilar hibsga olinib, ishgʻol tugatilgan[2].

Kelib chiqishi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Liz Magill kongressdagi tinglovdagi noroziliklar oqibatida isteʼfoga chiqqanidan soʻng, kampusda bir necha oy davomida tortishuvlar kuzatilgan[4]. Universitet 20–aprel kuni universitet siyosatiga rioya qilmagani uchun Falastin tarafdori boʻlgan „Penn ishgʻolga qarshi“ talabalar tashkiloti faoliyatini toʻxtatgan edi. Talabalar guruhi tashkilotni toʻxtatib turish boʻyicha tergov tugallanmaganini va guruhni faoliyatini toʻxtatib qoʻyish uchun aniq mezonlar koʻrsatilmaganini daʼvo qilishgan[5]. Pennning MSA Penn Isroil Jamoatchilik bilan aloqalar qoʻmitasi talabalar jamoasi uchun referendum oʻtkazishga harakat qilishga urinib koʻrgan va muqobil ravishda Isroildagi investitsiyalardan voz kechish yoki saqlab qolish uchun ovoz berishga chaqirgan[6].

Vaqt jadvali

[tahrir | manbasini tahrirlash]

25–aprel – 9–may: Lager

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Filadelfiya shahar hokimiyatidagi marshlari, fakultetdagi chiqishlaridan soʻng Drexel talabalar bilan birga UPenn kampusiga kelish va kampusning kollej yashil hududida lager qurishni muvofiqlashtirdi[7][8][9].

28-aprel kuni Isroilni qoʻllab-quvvatlovchi va pichoq koʻtarib olgan bir shaxs kagerga bostirib kirgan. U vaqtida toʻxtatilib uning pichoqlari musodara qilingan, oʻzi esa hibsga olingan[10]. UPenn oʻt oʻchiruvchilari oʻsha kuni lagerni „yongʻin xavfi“ uchun tozalashgan[10]. Namoyishchilar „Al-Qassam, bizdan faxrlan, yana bir askarni tushir“ degan munozarali shiorni olib borishdi, ayni paytda Van Pelt kutubxonasi oldidagi Split Button yodgorligi graffiti bilan boʻyalgan[10].

29–aprel kuni oʻzini nasroniy sionistlar deb hisoblagan shaxslar namoyishchilar bilan toʻqnash kelgan va lagerdan chiqib ketishdan oldin ikki soat bahslashishgan[10].

1-may kuni, Pensilvaniya universitetida, lagerning yettinchi kuni lagerga nomaʼlum kimyoviy moddani sepgan erkak hibsga olingan[11].

8-may kuni lager maʼmuriyat tomonidan „davom etilgan yomon niyatli muzokaralar“ga javoban Grin Kollejdagi qoʻshimcha hududlarga kengaytirilgan[12].

10-may: Politsiya reydi va undan keyingi norozilik

[tahrir | manbasini tahrirlash]

10-may kuni politsiya lagerga kirib, chodirlar, belgilar va boshqa narsalarni demontaj qilgan[13]. Politsiya va shahar ishchilari Pensilvaniya universitetidagi lagerni tarqatib yuborish vaqtida talabalarning chodirlari, bayroqlari va boshqa lager jihozlarini vayron qilishgan[14]. Namoyishchilarning 33 nafari hibsga olingan, ulardan 9 nafari UPenn talabalari boʻlib ular koʻp oʻtmay qoʻyib yuborilgan[15]. UPenn fakultetining 5 nafar professori ham politsiya avtomobillarini jismonan toʻsib qoʻyishga uringani uchun hibsga olingan[16]. Bunga javoban, UPenn fakulteti Senati raisi universitetning politsiyadan foydalanishga javobini keltirib, isteʼfoga chiqdi[17].

Muvaqqat prezident Larri Jeymsonning kampusdagi uyiga qarshi shoshilinch norozilik namoyishi uyushtirildi. Kolumbiya universiteti prezidenti Minouche Shafikga qarshi xuddi shunday norozilikdan ilhomlanib, prezidentga qarshi „asosiy qichqiriq“ uyushtirildi[15]. Qichqiriq chogʻida uy hududiga olib boruvchi darvoza namoyishchilar tomonidan silkitib, majburan ochishdan oldin, ikki namoyishchiga uyning hududiga kirishiga imkon berdi, keyin darhol qaytarildi[18]. Namoyishchilar politsiya agressiyasining ikki holatini daʼvo qilishdi, bu esa shifokor namoyishchiga gʻamxoʻrlik qilguniga qadar yurish bir necha daqiqaga toʻxtab qolgan[15].

18 may: bosib olishga urinish

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Bir guruh talabalar kampusdagi Fisher Bennett Xollni egallab olishga urinib, uni Refaat Alarer Xoll deb oʻzgartirib, lagerning tarqatib yuborilishiga va „Penn maʼmuriyati tomonidan bir qator keskinlashuvlar“ga javoban[19]. Ishgʻol muvaffaqiyatsiz tugadi va politsiya 19 namoyishchini, jumladan 7 UPenn talabasini hibsga oldi[19]. Hibsga olingan namoyishchilardan biri qusayotgani qayd etildi va politsiya uning „boshini urganini“ aytganidan keyin tibbiy yordam soʻrashga majbur boʻldi[19]. Falastin tarafdorlari namoyishchilar hibsga olingandan soʻng tez orada toʻplanishdi, politsiya esa barrikadalar oʻrnatdi[19]. Namoyishchilar Fisher Bennett Xoll atrofida yigʻilgandan soʻng, oʻtkazilayotgan UPenn bitiruvchilari tadbiri tomon yoʻl olishdi va Penn muzeyi darvozasi tashqarisida tadbirni toʻxtatib, erta tugashiga sabab boʻldi[19].

Oqibati

[tahrir | manbasini tahrirlash]

19-may kuni UPenn kampusidan shimolda joylashgan Drexel universitetida lager tashkil etildi[20]. Lagerda qatnashgan UPenning baʼzi yuqori kurs talabalariga 20-may kuni bitiruvga ruxsat berilmadi, bu esa noroziliklarga sabab boʻldi[21][22]. Penn Against the Occupation va baʼzi talabalar bitiruv kunida keffiya kiygani uchun baʼzi qoʻriqchilar tomonidan taʼqib va ​​maqsadli xatti-harakatlarini daʼvo qilishdi[23]. Maʼmuriyat lagerda boʻlgan 24 ta nodavlat tashkilotga kampusdan kirishni taqiqladi[24].

Javoblari

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Gubernator Josh Shapiro universitetni lagerni tarqatib yuborishga chaqirdi[25].[25] Tarqalgandan keyin Shapiro ham, senator Bob Keysi ham universitet qarorini olqishladi[26].

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ Staff, Daily Pennsylvanian „LIVE UPDATES: Penn encampment enters first night as University warns of consequences“ (en-us). www.thedp.com. Qaraldi: 2024-yil 19-may.
  2. ↑ 2,0 2,1 Schwartz, Mattathias. „Police Clear Pro-Palestinian Encampment at Penn“ (en-US). The New York Times (2024-yil 10-may). Qaraldi: 2024-yil 19-may.
  3. ↑ 3,0 3,1 Sohn, Ella „Pro-Palestinian encampment on College Green brings nationwide student protests to Penn's campus“ (en-us). www.thedp.com. Qaraldi: 2024-yil 19-may.
  4. ↑ Saul, Stephanie; Blinder, Alan; Hartocollis, Anemona; Farrell, Maureen. „Penn’s Leadership Resigns Amid Controversies Over Antisemitism“ (en-US). The New York Times (2023-yil 9-dekabr). Qaraldi: 2024-yil 19-may.
  5. ↑ Binday, Ben „University bans pro-Palestinian student group Penn Against the Occupation from campus“ (en-us). www.thedp.com. Qaraldi: 2024-yil 19-may.
  6. ↑ Bartlett, Katie „Penn students seek dueling referendums“ (en). The Daily Pennsylvanian (2024-yil 25-aprel). Qaraldi: 2024-yil 19-may.
  7. ↑ Sohn, Ella „Students to march at Philadelphia City Hall for Gaza“ (en). The Daily Pennsylvanian (2024-yil 25-aprel). Qaraldi: 2024-yil 19-may.
  8. ↑ Scolnick, Emily „Penn faculty to hold walkout at 4 p.m.“ (en). The Daily Pennsylvanian (2024-yil 25-aprel). Qaraldi: 2024-yil 19-may.
  9. ↑ Sohn, Ella „March joins Drexel students, turns towards Penn“. The Daily Pennsylvanian (2024-yil 25-aprel).
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 10,3 Wong, Chenyao Liu, Derek „In Photos: 100 hours at the Gaza Solidarity Encampment on College Green“ (en-us). www.thedp.com. Qaraldi: 2024-yil 21-may.
  11. ↑ Tomczuk, Jack „Tensions continue as Penn pro-Palestine encampment stretches to 7th day – Metro Philadelphia“ (en-US). Metro (2024-yil 1-may). 2024-yil 2-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 2-may.
  12. ↑ Young, Ethan „Penn’s Gaza Solidarity Encampment expands following ‘continued bad-faith’ negotiations with admin.“ (en-us). www.thedp.com. Qaraldi: 2024-yil 21-may.
  13. ↑ Bartlett, Jared Mitovich, Katie „Penn dismantles Gaza Solidarity Encampment on College Green, disposing of tents, flags, and signs“ (en-us). www.thedp.com. Qaraldi: 2024-yil 19-may.
  14. ↑ Greenberg, Zoe „Tents, Palestinian flags thrown in the trash“ (en). The Philadelphia Inquirer (2024-yil 10-may). 2024-yil 14-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 14-may.
  15. ↑ 15,0 15,1 15,2 Scolnick, Emily „Thirty-three Gaza Solidarity Encampment members, including nine Penn students, released after arrests“ (en-us). www.thedp.com. Qaraldi: 2024-yil 19-may.
  16. ↑ Wang, Diamy „Penn professors led away from 34th and Walnut streets during protest“ (en-us). www.thedp.com. Qaraldi: 2024-yil 21-may.
  17. ↑ Bartlett, Ethan Young, Katie „Faculty Senate chair suddenly resigns, citing Penn’s response to pro-Palestinian encampment“ (en-us). www.thedp.com. Qaraldi: 2024-yil 19-may.
  18. ↑ Sohn, Neema Baddam, Emily Scolnick , Katie Bartlett, Ella „Pro-Palestinian protesters enter gates of Penn president's house during march against encampment sweep“ (en-us). www.thedp.com. Qaraldi: 2024-yil 19-may.
  19. ↑ 19,0 19,1 19,2 19,3 19,4 Baddam, Neema „A timeline of arrests, protests after the attempted takeover of Fisher-Bennett Hall“ (en-us). www.thedp.com. Qaraldi: 2024-yil 19-may.
  20. ↑ Keating, Ryan; Ahmed, Zaryab „Gaza Solidarity Encampment set up at Korman Quad“ (en-US). The Triangle (2024-yil 19-may). Qaraldi: 2024-yil 21-may.
  21. ↑ Sohn, Emily Scolnick , Katie Bartlett, Ella „Students denied entry to College graduation amid discipline over encampment involvement, Penn says“ (en-us). www.thedp.com. Qaraldi: 2024-yil 21-may.
  22. ↑ Sohn, Ella „Several protesters demonstrate outside College graduation ceremony“. The Daily Pennsylvanian (2024-yil 20-may).
  23. ↑ Bartlett, Katie „Student alleges “targeted” behavior from security guard against graduate wearing keffiyeh“. The Daily Pennsylvanian (2024-yil 20-may).
  24. ↑ Young, Ethan „Penn bans 24 non-affiliates arrested at Gaza Solidarity Encampment from campus“ (en-us). www.thedp.com. Qaraldi: 2024-yil 23-may.
  25. ↑ „Governor Shapiro calls on Penn to disband encampment; 6 students placed on temporary leave“ (en). 6abc Philadelphia (2024-yil 10-may). Qaraldi: 2024-yil 21-may.
  26. ↑ Wang, Diamy „Shapiro, Casey praise Penn's decision to disband encampment amid local politician 'disappointment'“ (en-us). www.thedp.com. Qaraldi: 2024-yil 21-may. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=2024-yilgi_Pensilvaniya_universitetidagi_Falastin_tarafdori_namoyishlari&oldid=4935036" dan olindi