Kontent qismiga oʻtish

2,6-Diaminopurin

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

2,6-diaminopurin (2,6-DAP , 2-aminoadenin sifatida ham tanilgan) bir vaqtlar leykemiyani davolashda ishlatilgan birikma hisoblanadi. [1] Z asosi sifatida u baʼzi bakteriofag viruslarning genetik materialida adenin (A) oʻrniga uchratish mumkin. [2]

2011-yil avgust oyida NASA tomonidan Yerda topilgan meteoritlar bilan olib borilgan tadqiqotlarga asoslangan hisoboti eʼlon qilindi. Unga koʻra: 2,6-diaminopurin va tegishli organik molekulalar, jumladan DNK va RNK komponentlari boʻlgan adenin va guanin koinotda, yaʼni yerdan tashqarida ham hosil boʻlgan boʻlishi mumkin. [3][4][5]

Viruslarda

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Diampurin T DNK tayanch juftligi

Sianofag S-2L (Siphoviridae)da adenin oʻrniga diaminopurin ishlatiladi (xoʻjayindan qochish). [6] Diaminopurin asosi (Z) timin (T) bilan mukammal birlashadi, chunki u adenin (A)ga oʻxshaydi, lekin 2-pozitsiyada amin guruhiga ega boʻlib, 3 ta molekulalararo vodorod bogʻini hosil qiladi, bu ikki turdagi bazaviy juftliklar (zaif: AT va) oʻrtasidagi asosiy farqni yoʻq qiladi). Bu yaxshilangan barqarorlik ushbu farqlarga tayanadigan oqsillarni bogʻlaydigan shovqinlarga taʼsir qiladi.

2021-yil aprel oyida nashr etilgan toʻrtta maqola: Z-bazasidan foydalanish va ishlab chiqarishni batafsil tavsiflaydi. Bundan maʼlum boʻladiki: [7]

  • S-2L fagi dATF (DatZ fermenti) gidrolizlash orqali genomga A asoslarini kiritishdan qochadi; [8]
  • Z bazasi S-2L va Vibrio fage PhiVC8 da DUF550 (MazZ) va PurZ ni oʻz ichiga olgan yoʻl bilan ishlab chiqariladi; [9]
  • Z asosini boshqarish uchun mas'ul boʻlgan PrimPol/AEP DNK polimeraza yuqorida qayd etilgan uchta ferment bilan bir xil gen klasterida uchraydi; [10]
  • Z asosi Siphoviridae va Podoviridae da keng tarqalgan boʻlib, bu gen klasterining paydo boʻlishiga asoslanadi. [11]

2021-yil avgust oyida DatZ, MazZ va PurZ E. coli bakterial genomida A ning Z ga baʼzi bir hodisasini almashtirish uchun yetarli ekanligi koʻrsatildi. Bu tizimning ifodasi hujayra uchun toksikdir. PurZ va PurA ning arxeal versiyalari oʻrtasidagi mumkin boʻlgan bogʻlanishni koʻrsatadi. [12]

Biosintez

[tahrir | manbasini tahrirlash]

2-aminoadenin ikki bosqichda ishlab chiqariladi. MazZ fermenti birinchi navbatda: [12]

dGTF + H2O = dGMF + difosfat

PurZ fermenti keyin quyidagilarni bajaradi: [9]

(d) ATF + dGMF + L-aspartat = (d) ADF + fosfat + 2-aminodeoksidenilosuksinat (dSMF)

Olingan dSMF dZTFni hosil qilish uchun adenilosuksinatga oʻxshash xos fermentlari tomonidan qayta ishlanadi.

Uyali hayotda

[tahrir | manbasini tahrirlash]

2,6-DAP leykemiyani davolash uchun 1951-yildan beri qoʻllanilib kelingan. [13] Sichqoncha leykemiya hujayralarida hujayra siklining rivojlanishini 1989-yilga kelib toʻxtatgani maʼlum. [14] Saraton hujayralari adenin fosforiboziltransferaza (AFRT) funksiyasini yoʻqotib, DAPga chidamli boʻlib qolishlari maʼlum.

DAP hosilalari iqtisodiy jihatdan muhim chorvachilik kasalligi boʻlgan pseudorabies virusiga qarshi foydali in vitro antiviral preparatlardir.[15] Ushbu baza erkin shaklda, FTSJ1 ni toʻsish orqali translyatsion oʻqishni ragʻbatlantirib, UGA keraksiz mutatsiyalarini tuzatishga qodir. [16]

Bioinjeneriya

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Bioinjeneriyada A oʻrniga Z asosini oʻz ichiga olgan antimiRNK oligonukleotidlar RNK bilan bogʻlanishni kuchaytiradi. [17]

DAP fermentli tuzilmalari va mexanizmlarini tadqiq qilishda yadro kislotasining boshqa analoglari oʻxshab qoʻllanadi. [18]

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ „George H. Hitchings“. nobelprize.org.
  2. ↑ „Some viruses thwart bacterial defenses with a unique genetic alphabet“ (5-may 2021-yil).
  3. ↑ Callahan, M.P.; Smith, K.E.; Cleaves, H.J.; Ruzica, J.; Stern, J.C.; Glavin, D.P.; House, C.H.; Dworkin, J.P. (11-avgust 2011-yil). „Carbonaceous meteorites contain a wide range of extraterrestrial nucleobases“. Proceedings of the National Academy of Sciences. 108-jild, № 34. PNAS. 13995–13998-bet. Bibcode:2011PNAS..10813995C. doi:10.1073/pnas.1106493108. PMC 3161613. PMID 21836052.{{cite magazine}}: CS1 maint: date format ()
  4. ↑ Steigerwald. „NASA Researchers: DNA Building Blocks Can Be Made in Space“. NASA (8-avgust 2011-yil). 2020-yil 11-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 10-avgust 2011-yil.
  5. ↑ ScienceDaily Staff. „DNA Building Blocks Can Be Made in Space, NASA Evidence Suggests“. ScienceDaily (2011-yil 9-avgust). Qaraldi: 9-avgust 2011-yil.
  6. ↑ Kirnos MD, Khudyakov IY, Alexandrushkina NI, Vanyushin BF. 2-aminoadenine is an adenine substituting for a base in S-2L cyanophage DNA. Nature. 1977 Nov 24;270(5635):369–70.
  7. ↑ Jacinta Bowler: Some Viruses Have a Completely Different Genome to The Rest of Life on Earth, on: sciencealert, 4 MAY 2021
  8. ↑ Czernecki, Dariusz; Legrand, Pierre; Tekpinar, Mustafa; Rosario, Sandrine; Kaminski, Pierre-Alexandre; Delarue, Marc (23-aprel 2021-yil). „How cyanophage S-2L rejects adenine and incorporates 2-aminoadenine to saturate hydrogen bonding in its DNA“. Nature Communications (inglizcha). 12-jild, № 1. 2420-bet. Bibcode:2021NatCo..12.2420C. doi:10.1038/s41467-021-22626-x. ISSN 2041-1723. PMC 8065100. PMID 33893297.{{cite magazine}}: CS1 maint: date format ()
  9. ↑ 9,0 9,1 Sleiman, Dona; Garcia, Pierre Simon; Lagune, Marion; Loc’h, Jerome; Haouz, Ahmed; Taib, Najwa; Röthlisberger, Pascal; Gribaldo, Simonetta; Marlière, Philippe (30-aprel 2021-yil). „A third purine biosynthetic pathway encoded by aminoadenine-based viral DNA genomes“. Science. 372-jild, № 6541. 516–520-bet. Bibcode:2021Sci...372..516S. doi:10.1126/science.abe6494. PMID 33926955.{{cite magazine}}: CS1 maint: date format ()
  10. ↑ Pezo, Valerie; Jaziri, Faten; Bourguignon, Pierre-Yves; Louis, Dominique; Jacobs-Sera, Deborah; Rozenski, Jef; Pochet, Sylvie; Herdewijn, Piet; Hatfull, Graham F. (30-aprel 2021-yil). „Noncanonical DNA polymerization by aminoadenine-based siphoviruses“. Science. 372-jild, № 6541. 520–524-bet. Bibcode:2021Sci...372..520P. doi:10.1126/science.abe6542. PMID 33926956.{{cite magazine}}: CS1 maint: date format ()
  11. ↑ Zhou, Yan; Su, Xuexia; Wei, Yifeng; Cheng, Yu; Guo, Yu; Khudyakov, Ivan; Liu, Fuli; He, Ping; Song, Zhangyue (30-aprel 2021-yil). „A widespread pathway for substitution of adenine by diaminopurine in phage genomes“. Science. 372-jild, № 6541. 512–516-bet. Bibcode:2021Sci...372..512Z. doi:10.1126/science.abe4882. PMID 33926954.{{cite magazine}}: CS1 maint: date format ()
  12. ↑ 12,0 12,1 Czernecki, Dariusz; Bonhomme, Frédéric; Kaminski, Pierre-Alexandre; Delarue, Marc (5-avgust 2021-yil). „Characterization of a triad of genes in cyanophage S-2L sufficient to replace adenine by 2-aminoadenine in bacterial DNA“. Nature Communications (inglizcha). 12-jild, № 1. 4710-bet. Bibcode:2021NatCo..12.4710C. doi:10.1038/s41467-021-25064-x. ISSN 2041-1723. PMC 8342488. PMID 34354070.{{cite magazine}}: CS1 maint: date format ()
  13. ↑ BURCHENAL, JH; KARNOFSKY, DA; KINGSLEY-PILLERS, EM; SOUTHAM, CM; MYERS, WP; ESCHER, GC; CRAVER, LF; DARGEON, HW; RHOADS, CP (1951-yil may). „The effects of the folic acid antagonists and 2,6-diaminopurine on neoplastic disease, with special reference to acute leukemia“. Cancer. 4-jild, № 3. 549–69-bet. doi:10.1002/1097-0142(195105)4:3<549::aid-cncr2820040308>3.0.co;2-j. PMID 14839611. {{cite magazine}}: sana kiritilishi kerak boʻlgan parametrga berilgan qiymatni tekshirish lozim: |date= (yordam)
  14. ↑ Weckbecker, G; Cory, JG (1989). „Metabolic activation of 2,6-diaminopurine and 2,6-diaminopurine-2'-deoxyriboside to antitumor agents“. Advances in Enzyme Regulation. 28-jild. 125–44-bet. doi:10.1016/0065-2571(89)90068-x. PMID 2624171.
  15. ↑ Zouharova, D; Lipenska, I; Fojtikova, M; Kulich, P; Neca, J; Slany, M; Kovarcik, K; Turanek-Knotigova, P; Hubatka, F (29-fevral 2016-yil). „Antiviral activities of 2,6-diaminopurine-based acyclic nucleoside phosphonates against herpesviruses: In vitro study results with pseudorabies virus (PrV, SuHV-1)“. Veterinary Microbiology. 184-jild. 84–93-bet. doi:10.1016/j.vetmic.2016.01.010. PMID 26854349.{{cite magazine}}: CS1 maint: date format ()
  16. ↑ Trzaska, C; Amand, S; Bailly, C; Leroy, C; Marchand, V; Duvernois-Berthet, E; Saliou, JM; Benhabiles, H; Werkmeister, E (20-mart 2020-yil). „2,6-Diaminopurine as a highly potent corrector of UGA nonsense mutations“. Nature Communications. 11-jild, № 1. 1509-bet. Bibcode:2020NatCo..11.1509T. doi:10.1038/s41467-020-15140-z. PMC 7083880. PMID 32198346.{{cite magazine}}: CS1 maint: date format ()
  17. ↑ Kamiya, Y; Donoshita, Y; Kamimoto, H; Murayama, K; Ariyoshi, J; Asanuma, H (5-oktabr 2017-yil). „Introduction of 2,6-Diaminopurines into Serinol Nucleic Acid Improves Anti-miRNA Performance“. ChemBioChem. 18-jild, № 19. 1917–1922-bet. doi:10.1002/cbic.201700272. PMID 28748559.{{cite magazine}}: CS1 maint: date format ()
  18. ↑ Bailly, C (1-oktabr 1998-yil). „The use of diaminopurine to investigate structural properties of nucleic acids and molecular recognition between ligands and DNA“. Nucleic Acids Research. 26-jild, № 19. 4309–4314-bet. doi:10.1093/nar/26.19.4309. PMC 147870. PMID 9742229.{{cite magazine}}: CS1 maint: date format () 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=2,6-Diaminopurin&oldid=5188603" dan olindi