„Kavkaz mudofaasi uchun“ medali
| „Kavkaz mudofaasi uchun“medali | |||
|---|---|---|---|
| |||
| Mamlakat |
 SSSR | ||
| Turi | medal | ||
| Kimga topshiriladi | Kavkaz mudofaasining barcha ishtirokchilariga | ||
| Holati | qoʻllanilmaydi | ||
| Statistika | |||
| Koʻrsatkichlari |
diametri-32mm lenta kengligi-24mm | ||
| Taʼsis sanasi | 1944-yil 1-may | ||
| Mukofotlash soni | 870 000 atrofida | ||
| Navbat | |||
| Toʻngʻich mukofot | „Kiyev mudofaasi uchun“ medali | ||
| Kenja mukofot | „Sovet Arktikasini mudofaasi uchun“ medali | ||
"Kavkaz mudofaasi uchun"medali — SSSR Qurolli Kuchlari Prezidiumining 1944-yil 1-maydagi „Kavkaz mudofaasi uchun“ medalini taʼsis etish toʻgʻrisidagi farmoni asosida taʼsis etilgan[1]. Medal chizmasining muallifi rassom N. I. Moskalevdir.
Tarixi
[tahrir | manbasini tahrirlash]„Kavkaz mudofaasi uchun“ medali 1944-yil 1-mayda SSSR Oliy Kengashi Prezidiumining farmoni bilan taʼsis etilgan[1]. Uning nizomi SSSR Oliy Kengashi Prezidiumining 1944-yil 16-mayda[2], 1944-yil 2-iyun[3], 1944-yil 5-iyun[4], 1945-yil 10-martdagi[5], 1945-yil 15-martdagi[6] koʻplab qarorlari bilan oʻzgartirilgan. Ohirgi oʻzgarish SSSR Oliy Kengashi Prezidiumining 1980-yil 18-iyuldagi № 2523-X qarori bilan boʻlgan[7].
Medal toʻgʻrisidagi nizom
[tahrir | manbasini tahrirlash]"Kavkaz mudofaasi uchun" medali Kavkazni himoya qilishning barcha ishtirokchilariga - Qizil Armiya askarlari, dengiz floti dengizchilari,NKVD qoʻshinlari shuningdek tinch aholi vakillariga topshirildi. Medal bilan taqdirlash SSSR Oliy Kengashi Prezidiumi nomidan harbiy qism komandiri, harbiy tibbiyot muassasasi boshligʻi yoki tegishli organ tomonidan berilgan Kavkaz mudofaasidagi haqiqiy ishtirokini tasdiqlovchi hujjatlar asosida amalga oshiriladi.Stavropol yoki Krasnodar xalq deputatlari Sovetlarining , Gruziya SSR, Ozarbayjon SSR, , Shimoliy Osetiya ASSR yoki Kabardin ASSR Oliy Kengashining viloyat yoki shahar hokimiyati tomonidan. Harbiy xizmatchilar medalni qism komandiri tomonidan, harbiy xizmatni oʻtab boʻlgan nafaqaxoʻrlar medalni oluvchilar viloyat, shahar yoki tuman harbiy komissari tomonidan, tinch aholi vakillari, Kavkaz mudofaasi qatnashchilari viloyat yoki Stavropol va Krasnodar oʻlkalarining xalq deputatlari shahar kengashlari, Gruziya SSR, Ozarbayjon SSR, Shimoliy Osetiya Avtonom Sovet Sotsialistik Respublikasi yoki Kabardin ASSR Oliy Sovetlari kengashidan ishchi deputatlari. Jangda yoki taʼsis etilishidan oldin halok boʻlgan himoyachilar uchun medal vafotidan keyin oilasiga topshirilgan. „Kavkaz mudofaasi uchun“ medali toʻgʻrisidagi nizom Dogʻiston ASSR, Grozniy viloyati , Armaniston SSR va Rostov viloyatining tinch aholi vakillarini oʻz ichiga olgan holda oʻzgartirildi. Kavkaz mudofaasidagi ishtiroki uchun munosib boʻlgan oluvchilar sifatida. „Kavkaz mudofaasi uchun“ medali koʻkrakning chap tomoniga taqilgan va SSSRning boshqa medallari boʻlgan taqdirda „Kiyev mudofaasi uchun“ medalidan keyin joylashgan. 1985-yilda 870 mingga yaqin kishi „Kavkaz mudofaasi uchun“ medali bilan taqdirlandi .
Medalning tavsifi
[tahrir | manbasini tahrirlash]„Kavkaz mudofaasi uchun“ medali diametri 32 mm boʻlgan dumaloq tompakdan (guruchdan) yasalgan. Markazning old tomonida Elbrus togʻining tasviri, uning etagida neft minoralari va chap tomonda harakatlanadigan uchta tankdan iborat guruh, togʻlar ustida uchta qiruvchi samolyot chap tomonga uchib ketmoqda. Kengligi 3 mm boʻlgan uzum va gullar toʻdalarining tasvirlari bilan qoplangan lenta medalning butun atrofini aylanib oʻtadi, eng yuqori qismida relef besh qirrali yulduz, pastki qismida „SSSR“ bolgʻa va oʻroq tasviri bilan ikkiga boʻlingan. Medalning yuqori qismida aylana boʻylab „KAVKAZ MUDOFAASI UCHUN“ degan yozuv yozilgan. Orqa tomonida bolgʻa va oʻroqning boʻrtma tasviri, uning ostida uchta qatordan iborat „Sovet Vatanimiz Uchun“ boʻrtma yozuv joylashgan. Medaldagi barcha yozuvlar va tasvirlar qavariq[1]. „Kavkaz mudofaasi uchun“ medali ko‘z va halqa yordamida kengligi 24 mm bo‘lgan zaytun rangidagi shoyi moir tasmasi bilan qoplangan beshburchak blok bilan bog‘langan. Lentaning oʻrtasida kengligi 2 mm boʻlgan ikkita oq chiziq bir xil kenglikdagi zaytun chizigʻi bilan ajratilgan. Lentaning chetlari boʻylab har birining kengligi 2,5 mm boʻlgan koʻk chiziqlar mavjud[1].
Qabul qiluvchilar (qisman roʻyxati)
[tahrir | manbasini tahrirlash]Quyidagi shaxslar „Kavkaz mudofaasi uchun“ medali bilan taqdirlanganlar.
- Sovet Ittifoqi marshali Kliment Yefremovich Voroshilov
- Fot admirali Nikolay Gerasimovich Kuznetsov
- Sovet Ittifoqi marshali Georgiy Konstantinovich Jukov
- Sovet arman bastakori Aram Ilich Xachaturyan
- Aviatsiya marshali Aleksandr Ivanovich Pokrishkin
- Sovet Ittifoqi marshali Rodion Yakovlevich Malinovskiy
- Sovet Ittifoqi marshali Andrey Antonovich Grechko
- Fot admirali Sergey Georgiyevich Gorshkov
- Armiya generali Ivan Yefimovich Petrov
- Sovet Ittifoqi marshali Vasiliy Ivanovich Petrov
- Armiya generali Ivan Vladimirovich Tyulenev
- Katta leytenant Anna Aleksandrovna Timofeyeva-Yegorova
- General-polkovnik Yakov Timofeyevich Cherevichenko
- Fot admirali Ovannes Stepani Isakov
- Kapitan Mariya Ivanivna DolinaMayor Natalya Fyodorovna Meklin
- Mayor Polina Vladimirovna Gelman
- Kapitan Tsiselskiy Mixail Petrovich
- Mayor Raul — Yuriy Georgievich Ervier
- Urush muxbiri Pyotr Andreevich Pavlenko
- Musiqachi Bahrom Meshadi Sulaymon o‘g‘li Mansurov
- Katta leytenant Xiuaz Dospanova
- Zaxiradagi podpolkovnik Rufina Gasheva
- Katta leytenant Maguba Syrtlanova
- Olim Sona Oxundova-Bagirbekova
Tasvirlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]-
„Kavkaz mudofaasi uchun“ medalining orqa tomoni -
„Kavkaz mudofaasi uchun“ medali guvohnomasi -
SSSR pochta markasi -
Rossiya pochta markasi
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 „«SSSR Oliy Soveti Prezidiumining 1944-yil 1-maydagi farmoni»“. libussr.ru. Qaraldi: 22-iyun 2022-yil.
- ↑ „«SSSR Oliy Soveti Prezidiumining 1944-yil 16-maydagi qarori»“. libussr.ru. Qaraldi: 22-iyun 2022-yil.
- ↑ „"SSSR Oliy Soveti Prezidiumining 1944- yil 2 -iyundagi qarori"“. libussr.ru. Qaraldi: 22-iyun 2022-yil.
- ↑ „«SSSR Oliy Soveti Prezidiumining 1944-yil 5-iyundagi qarori»“. libussr.ru. Qaraldi: 22-iyun 2022-yil.
- ↑ „«SSSR Oliy Soveti Prezidiumining 1945-yil 10-martdagi qarori»“. libussr.ru. Qaraldi: 22-iyun 2022-yil.
- ↑ „«SSSR Oliy Soveti Prezidiumining 1945-yil 15-martdagi qarori»“. libussr.ru. Qaraldi: 22-iyun 2022-yil.
- ↑ „"SSSR Oliy Kengashi Prezidiumining 198- yil 18-iyuldagi № 2523-X Farmoni"“. libussr.ru. Qaraldi: 22-iyun 2022-yil.
Adabiyotlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Володин А. Н., Мерлай Н. М.. Медали СССР. Печатный двор, 1997 — 86—87-bet. ISBN 5-7062-0111-0.
- Колесников Г. А., Рожков А. М.. Ордена и медали СССР. Народная асвета, 1986 — 80—81-bet.