Ъ
Kirill alifbosi harfi Ъ | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Kirill yozuvi | |||||||
А | Б | В | Г | Ґ | Д | Ђ | |
Ѓ | Е | (Ѐ) | Ё | Є | Ж | З | |
Ѕ | И | (Ѝ) | І | Ї | Й | Ј | |
К | Л | Љ | М | Н | Њ | О | |
П | Р | С | Т | Ћ | Ќ | У | |
Ў | Ф | Х | Ц | Ч | Џ | Ш | |
Щ | Ъ | Ы | Ь | Э | Ю | Я | |
Tarixiy harflar | |||||||
(Ҁ) | (Ѹ) | Ѡ | (Ѿ) | (Ѻ) | Ѣ | Ꙗ | |
Ѥ | ІѢ | Ѧ | Ѫ | Ѩ | Ѭ | Ѯ | |
Ѱ | Ѳ | Ѵ | (Ѷ) | Ын | |||
Noslavyan tillari harflari | |||||||
Ӑ | Ӓ | Ә | Ӛ | Ӕ | Ԝ | Ғ | |
Ӻ | Ӷ | Ҕ | Ԁ | Ԃ | Ӗ | Ҽ | |
Ҿ | Ӂ | Җ | Ӝ | Ԅ | Ҙ | Ӟ | |
Ԑ | Ӡ | Ԇ | Ӥ | Ӣ | Ӏ | Ҋ | |
Қ | Ҟ | Ҡ | Ӄ | Ҝ | Ԟ | Ԛ | |
Ӆ | Ԓ | Ԡ | Ԉ | Ԕ | Ӎ | Ҥ | |
Ԣ | Ԋ | Ң | Ӊ | Ӈ | Ӧ | Ө | |
Ӫ | Ҩ | Ҧ | Ԥ | Ҏ | Ԗ | Ҫ | |
Ԍ | Ҭ | Ԏ | Ӳ | Ӱ | Ӯ | Ү | |
Ұ | Ҳ | Ӽ | Ӿ | Һ | Ҵ | Ӵ | |
Ҷ | Ӌ | Ҹ | Ӹ | Ҍ | Ӭ | Ԙ | |
Eslatma. Qavs ichidagi belgilar (mustaqil) harf maqomiga ega emas. |
Ъ, ъ — oʻzbek kirill alifbosining 28-harfi, ayirish belgisi deb ataladi. Hozirgi oʻzbek lotin alifbosida unga ʼ (tutuq) belgisi mos keladi.
Ъ, ъ — oʻzbek kirill alifbosining yigirma yettinchi harfi—maxsus belgi. Hozirgi oʻzbek yozuvida alohida tovushni ifodalamaydi, shuning uchun ham „harf“ deb emas, „belgi“ („ayirish belgisi“) deb ataladi. 1940 yilda kirill grafikasi asosidagi alifboga oʻtish vaqtida, rus tilidagi oʻzlashgan soʻzlarni aslidagiday yozish zarurligi haqidagi ilmiy asoslanmagan imloviy qoidani amalga oshirish maqsadida alifboga kiritilgan, ayni paytda oʻzbek lotin alifbosidagi apostrof vazifasini ham bajara boshlagan. Faqat rus, arab va fors tillaridan oʻzlashgan soʻzlar tarkibidagina uchraydi.
Arab tilidan oʻzlashgan soʻzlarda arab tilining oʻzigagina xos boʻlgan portlovchi boʻgʻiz undoshi (£. — ayn) oʻrnida qoʻllanadi. Bu belgi soʻz oʻrtasida (razʼezd, podʼezd; aʼlo, maʼno) va baʼzi arabcha soʻzlar oxirida (murabbaʼ, tatabbuʼ) keladi; soʻz boshida qoʻllanmaydi. Undosh tovushni ifodalovchi harfdan keyin kelganda, shu tovushni keyingi boʻgʻindan ajratib turishga xizmat qilganligi uchun „ayirish belgisi“ deb yuritiladi. Oʻzbek xalqi foydalangan yozuvlardan faqat kirill yozuvidagina ayni shaklda uchraydi.
Kodlar jadvali
[tahrir | manbasini tahrirlash]Kodlanishi | Registr | Oʻnlik kod |
Oʻn oltilik kod |
Sakkizlik kod |
Ikkilik kod |
---|---|---|---|---|---|
Yunikod | Bosh harf | 1066 | 042A | 002052 | 00000100 00101010 |
Kichik harf | 1098 | 044A | 002112 | 00000100 01001010 | |
ISO 8859-5 | Bosh harf | 202 | CA | 312 | 11001010 |
Kichik harf | 234 | EA | 352 | 11101010 | |
KOI 8 | Bosh harf | 255 | FF | 377 | 11111111 |
Kichik harf | 223 | DF | 337 | 11011111 | |
Windows 1251 | Bosh harf | 218 | DA | 332 | 11011010 |
Kichik harf | 250 | FA | 372 | 11111010 |
HTMLda Ъ bosh harfini Ъ yoki Ъ kabi, ʼ kichik harfini esa — ъ yoki ъ kabi yozish mumkin.
Yana qarang
[tahrir | manbasini tahrirlash]Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]Adabiyotlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Karskiy Ye. F. Славянская кирилловская палеография. — 2-nashr., faksimil. — L., M.(faks.), 1928, 1979 (faks.). — С. 167, 203. — 494 с. — 2 700 nusx.
Ushbu maqolada Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi (2000-2005) maʼlumotlaridan foydalanilgan. |