Kontent qismiga oʻtish

Boston

Ishoratlarni tahrirla
Koordinatalari: 42°21′29″N 71°03′49″W / 42.35806°N 71.06361°W / 42.35806; -71.06361
Vikipediya, ochiq ensiklopediya
(Boston, Massachusettsdan yoʻnaltirildi)
Bu atamaning boshqa maʼnolari ham mavjud. Qarang: Boston (maʼnolari).
Boston, Massachusetts shtati
Shahar
Downtown Boston from the Boston Harbor
Brick rowhouses along Acorn Street
Old State House
Massachusetts State House
Fenway Park ballgame at night
Boston skyline from Charles River
Boston, Massachusetts shtati
Bayroq
Boston, Massachusetts shtati
Gerb
42°21′29″N 71°03′49″W / 42.35806°N 71.06361°W / 42.35806; -71.06361
Mamlakat AQSh
Shtat Massachusetts
Okrug Boston
Hukumat
 • Mer Michelle Wu
Asos solingan 7-sentyabr, 1630-yil
Maydon 2,321,423,214 km2 (896,306,514 kv mi)
Dengiz sathidan balandligi 22 m
Iqlim turi Keskin moʻtadil
Rasmiy til(lar)i Ingliz
Aholisi
 (2011)
 625 087
Zichligi 4924 kishi/km2
Telefon kodi 617 va 857
Pochta indeks(lar)i 02108-02137, 02163, 02196, 02199, 02201, 02203, 02204, 02205, 02206, 02210, 02211, 02212, 02215, 02217, 02222, 02228, 02241, 02266, 02283, 02284, 02293, 02295, 02297, 02298
Boston, Massachusetts shtati xaritada
Boston, Massachusetts shtati
Boston, Massachusetts shtati
Boston, Massachusetts shtati xaritada
Boston, Massachusetts shtati
Boston, Massachusetts shtati

Boston — AQShning shimoli-sharqidagi shahar va Massachusets shtatining maʼmuriy markazidir. Yangi Angliyaning asosiy iqgisodiy markazi. AQShning yetakchi sanoatmoliya va madaniyati rivojlangan shaharlaridan. Aholisi 574 ming kishi, shahar atrofi bilan birga 4 million (1990-yillar oʻrtalari). AQSh tarixida 1773-yilgi „choy gʻalayoni“ bilan mashhur, bu gʻalayon Shimoliy Amerikadagi mustamlakalarning ozodlik uchun olib borgan urushlari odsidan boʻlgan edi. Boston — Atlantika okeani sohilidagi yirik port (yuk ortib tushirish 20 million t dan ortiq), xalqaro aeroport bor. Shosse va temir yoʻl tuguni. Muhim sanoat tarmoqlari — mashinasozlik, radioelektronika va priborsozlik, aviadvigatellar, samolyot va raketa qismlari, stanoksozlik va boshqa Kemasozlik, kimyo, rezina, poligrafiya, oziq-ovqat sanoati tarmoqlari ham rivojlangan. Yirik savdo markazi. Bostonda 18—19-asrlarda qurilgan meʼmoriy yodgorliklar, universitetlar (Boston universiteti, Harvard universiteti), Amerika fanlar va sanʼat akademiyasi, nafis sanʼat muzeyi bor. Shaharga 1630-yilda asos solingan.[1]

Boston 1772-yili, Boston 1880-yil bilan solishtirish
Xarita 1775-yilgi Britan taktik tuzish holatini koʻrsatmoqda

Boston Massachusetts shtatining markazi boʻlib, uning eng katta shaharlaridan biridir.[2] Boston AQShning eng tarixiy shaharlaridandir.

Tarixi

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Asosiy maqola: Boston tarixi
Bunker Hill Monumenti

Boston 7 sentyabr, 1630-yil Puritan Angliyalik mustamlakachi tomonidan[3] tashkil topgan. Alohida holda koloniyalar Province of Massachusetts Bayni 1691-yil birlashtirilmagan davrga qadar ajralgan boʻlgan.

Jogʻrofiyasi

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Bostonni Osmondan olingan rasmi, Rasm International Space Station (Xalqaro samo xavobekati) (ISS)

Boston juda ham ixcham (qulay) tuzilishga ega. United States Census Bureau, ga koʻra shahar maydoni 89.6 sqmi — 48.4 sqmi boʻlib, uning (54.0 %) quruqlik va 41.2 sqmi (46.0 %) suvlikdan tashkil topgan. Boston AQShning eng zich aholi yashovchi shaharlari ichida uchunchi oʻrinni egallaydi. U Nyu York Sity va San Fransisko lardan keyingi oʻrinda joylashgan. Paterson, Nyu Jersey koʻplab shaharlar kabi, juda ham zich, ammo katta metropol shahar hududlarning bir qismidir. „Sirli daryo“ Charlestovnni Chelsiy va Everettdan ajratib turadi hamda, Chelsiy Creek va Boston Harbor Sharqiy Bostonni asl Bostondan ajratib turadi.[4] Bostonnig rasmiy choʻqqisi, Logan International Airport tomonidan qilingan hisoblarga koʻra, 19 ft (5.8 m) ga teng dengiz sathidan.[5] Bostonning eng yuqori nuqtasi Bellevue Hill boʻlib, uning balandligi dengiz sathidan 330 ft baland va eng quyi nuqtasi esa dengiz sathi biln barobar joylashgan.[6] Boston

Qoʻshnilari

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Boston ba'zan "city of neighborhoods" (qoʻshnilar shahri) deb ham ataladi, buning sababi u har taraflama qoʻshni shtat va shaharlar orasida joylashganligidadir. Rasmiy ma'lumotlarga koʻra Boston bilan 21 ta shahar qoʻshnilik qiladi.[7] Uning qoʻshnilari quyidagilar: Allston/Brighton, Bak Bay, Bay Villaj, Beakon Hill, Charlstavn, Chinatovn/Teri Daha, Dorchester, Davntavn/Moliya Dahasi, Sharqiy Boston, Fenvey/Kenmor, Hayd Park, Jamayka Pleyn, Mattapan, Misshn Hill, Shimoliy qirgʻoq, Roslindal, Roksbury, Janubiy Boston, Janubiy qirgʻoq, Gʻarbiy qirgʻoq va Gʻarbiy Roksbury.

Boston Charles daryosining chap yuqorisidan olingan surat
Boston Universiteti Jon Hankok Student Villaj binosining 26 qavatidan olingan.
Boston tong paytida Logan Xalqaro ayroporti ustidan olingan surat

Ob-havo

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Bostonning iqlimi kontinental (oʻzgaruvshan) boʻlib, u qandaydir maʼnoda Oʻzbekistonning poytaxti Toshkent ob-havosiga oʻxshab ketadi. Uning farqi Boston Atlantika ummoni boʻyidagi shahar boʻlganligi sababli iqlimi yumshoq, namligidadir.

Demografik holati

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Aholining oʻsishi
YilAholi±% y.oʻ.s.
1680*4 500—    
1690*7 000+4.52%
1700*6 700−0.44%
1710*9 000+3.00%
172210 567+1.35%
174216 382+2.22%
176515 520−0.23%
179018 320+0.67%
180024 937+3.13%
181033 787+3.08%
182043 298+2.51%
183061 392+3.55%
184093 383+4.28%
1850136 881+3.90%
1860177 840+2.65%
1870250 526+3.49%
YilAholi±% y.oʻ.s.
1880362 839+3.77%
1890448 477+2.14%
1900560 892+2.26%
1910670 585+1.80%
1920748 060+1.10%
1930781 188+0.43%
1940770 816−0.13%
1950801 444+0.39%
1960697 197−1.38%
1970641 071−0.84%
1980562 994−1.29%
1990574 283+0.20%
2000589 141+0.26%
2010617 594+0.47%
2020675 647+0.90%
* = population estimate.[8][9]
2010–2020[10]
Manba: U.S. Decennial Census[11]
Buyuk Boston hududiga kirib kelgan aholi, yillar boʻyicha, 2000.

Laqchalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Asosiy maqola: Boston laqchasi

„Boston laqchasi“ AQSh da keng parodiya qilinadi va Kennedy oilasi koʻpincha u bilan bogʻlanadi, shunga qaramasdan Kennedyning nutqi oʻziga xos boʻlib u Boston Brahmin.[12][13][14] (ga qaralsin) koʻplab shevalardan tashkil topgan. Ular Rhotic va non-rhotic accents|non-rhotic (Masalan, „r“ tovushi boʻgʻin oxirida kelib, undan keyin unli harf kelsa, u tushirib qoldiriladi) va v hokazo.[15] Boston ingliz tili koʻplab dialekga oid soʻzlarga ega, quyidagilar kabi „frappe“, maʼnosi „muzqaymoq bilan siltama sut“ (boshqa siltama sutlardan farqli oʻlaroq).[16] The accent originated in the non-rhotic speech of 17th century East Anglia and Lincolnshire.[17]

Jinoyat

[tahrir | manbasini tahrirlash]
A Boston Police cruiser on Beacon Street

Shaharda 1990-yillar boshida boshlab ogʻir jinoyatlar ancha kamaygan. Bostonning jinoyat sodir etish darajasining pasligi u yerda yoshlar bilan ahloqiy, manaviy, ruhiy tarbiyalarning mahalliy politsiya va shtat prokuraturasi bilan hamda cherkov yordamida olib borilganligi natijasidir. Bu esa oʻz oʻrnida „Boston moʻjizasi“ deya maqtalayotgan yoʻlga asos boʻldi. Qotillar soni shaharda 1990-yil 152 tadan 1999-yilda 31 ta ga tushdi va ular orasida voyaga etmaganlar yoʻq.[18]

Iqtisod

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Distribution of the Boston metropolitan NECTA labor force, 2004 annual averages[19]

$363 milliard AQSh dollarini oʻz ichiga olgan, Buyuk Boston metropoliten hudud boʻlib, u YaIM boʻyicha AQShdagi shaharlar orasida 6-oʻrinda, dunyo boʻyicha esa 12-orinda joylashgan.[20]

Sayyohlik

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Sayyohlik Boston iqtisodiyotining katta qismini egallaydi. 2004-yili, sayyohlar Bostonda $7.9 millard sarflashgan va shaharni sayyoylar orasida AQShning eng mashxur 10 talikka kirishiga sabab boʻlgan.[21] Uning shtat markazi boʻlganligi sababli hamda federal agentliklar, qonunchilik va hukumat ning mahalliy uyi ekanligi shahar iqtisodining yana bir asosiy qismidir.[21] The city is also a major Port of Boston along the United States' East Coast and is also the oldest continuously operated industrial and fishing port in the Western Hemisphere.[22]

Sanoat va korxonalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Yana uning muhim sanoat tarmoqlaridan biri bu moliyaviy xizmat koʻrsatish boʻlib, yana ham aniqrogʻi umuboshqaruv fondlar (mutual funds) va sugʻurtadir.[21]

Kichik shaharchalari

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Asosiy maqola: Bostonning kichik shaharchalari

Bostonda rasman Sister Cities International tomonidan tan olingan sakkizta qardosh shaharlar mavjuddir.[23] The date column indicates the year in which the relationship was established. Kyoto was Bostonʼs first sister city.

Shahar Mamlakat Sana Manbalar
Kyoto Yaponiya bayrogʻi Yaponiya 1959 [24]
Strasbourg Fransiya bayrogʻi Fransiya 1960 [25][26]
Barselona Ispaniya bayrogʻi Ispaniya 1980 [27][28]
Hangzhou Xitoy Xitoy 1982 [23]
Padua Italiya bayrogʻi Italiya 1983 [29]
Melbourne Avstraliya bayrogʻi Avstraliya 1985

[30]

Taypey Tayvan Xitoy Respublikasi (Tayvan) 1996 [31]
Sekondi-Takoradi Gana Gana 2001 [23]

Boston, shuningdek, uchta shahar bilan ozroq doʻstona va hamkorlik munosabatlariga egadir.

Shahar Mamlakat Sana Manbalar
Boston Birlashgan Qirollik Buyuk Britaniya 1999 [32][33]
Haifa Isroil Isroil 1999 [34]
Valladolid Ispaniya Ispaniya 2007 [35]

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil
  2. ↑ „massachusetts“. infoplease. Qaraldi: 15-yanvar 2012-yil.
  3. ↑ http://www.cityofboston.gov/archivesandrecords/guide/town.asp
  4. ↑ „AQSh Geologik xizmati Janubiy Boston (MA) Tapo xarita "Kings Chapel Burying Ground"“. TopoHudud (2006). Qaraldi: 29 aprel, 2007.
  5. ↑ [[[:Andoza:Gnis3]] „Cho`qqi haqida ma'lumot – Boston“]. AQSh Jo`g'rofiy ko`rinishi (2007). Qaraldi: 19 fevral, 2007.
  6. ↑ Andoza:Cite peakbagger
  7. ↑ „Bostonning rasmiy qo`shnilari ro`yxati“. Cityofboston.gov (2011-yil 24-mart). Qaraldi: 2012-yil 1-sentyabr.
  8. ↑ „1950 Census of Population“. Bureau of the Census (1952). Qaraldi: 12-iyul 2011-yil.
  9. ↑ United States Census Bureau „Population in the Colonial and Continental Periods“, . A Century of Population Growth, 1909 — 11-bet. 
  10. ↑ „QuickFacts: Boston city, Massachusetts“. United States Census Bureau. Qaraldi: 21-avgust 2021-yil.
  11. ↑ „Census of Population and Housing“. Census.gov. Qaraldi: 4-iyun 2015-yil.
  12. ↑ „Ted Kennedy, RIP“. The Slate Group, LLC. Qaraldi: 14-sentyabr 2011-yil.
  13. ↑ „A Mannah of Speaking“. The New York Times. Qaraldi: 14-sentyabr 2011-yil.
  14. ↑ Weiss, Adam „Inside the Boston Accent Podcast“. Boston Behind the Scenes (26-mart 2007-yil). 2013-yil 18-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2-may 2009-yil.
  15. ↑ Keefe, Patrick Radden „Ben Affleck's Boston in Gone Baby Gone“. Slate (22-oktabr 2007-yil). Qaraldi: 2-may 2009-yil.
  16. ↑ „Frappe“. Dictionary.reference.com. Qaraldi: 13-may 2010-yil.
  17. ↑ „Tok of the town“. The Boston Globe (31-dekabr 1995-yil). 2012-yil 21-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 13-may 2010-yil. (Wayback Machine saytida 2012-10-21 sanasida arxivlangan)
  18. ↑ Winship, Christopher. „End of a Miracle?“ (PDF). Harvard University (March 2002). 2012-yil 22-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 19-fevral 2007-yil.
  19. ↑ „Boston Economy“. City-Data.com. Advameg Inc. (2007). Qaraldi: 20-iyun 2007-yil.
  20. ↑ „Xalaro shahrlar YaIM bo`yicha reytingi ro`yhati 2008–2025“. Pricewaterhouse Coopers. 2010-yil 31-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 20-noyabr 2009-yil. (Wayback Machine saytida 2011-05-13 sanasida arxivlangan)
  21. ↑ 21,0 21,1 21,2 Manba xatosi: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named economy
  22. ↑ „About the Port – History“. Massport (2007). 2007-yil 2-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 28-aprel 2007-yil. (Wayback Machine saytida 2007-07-02 sanasida arxivlangan)
  23. ↑ 23,0 23,1 23,2 „Boston Sister Cities“. The City of Boston. 2009-yil 8-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 5-aprel 2009-yil. (Wayback Machine saytida 2009-02-08 sanasida arxivlangan)
  24. ↑ „Sister and Other Associated Cities“. Kyoto City Web. City of Kyoto. Qaraldi: 5-aprel 2009-yil.
  25. ↑ „Twinning, cooperation and international solidarity“ (French). Strasbourg.eu. 2012-yil 11-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 5-aprel 2009-yil.
  26. ↑ „Boston Strasbourg Sister City Association“. Boston-Strasbourg Sister City Association (BSSCA). 2009-yil 11-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 5-aprel 2009-yil. (Wayback Machine saytida 2009-01-11 sanasida arxivlangan)
  27. ↑ „Twinning agreements – Boston“. Barcelona City Council. 2008-yil 12-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 5-aprel 2009-yil. (Wayback Machine saytida 2008-05-12 sanasida arxivlangan)
  28. ↑ „Barcelona internacional – Ciutats agermanades“ (Catalan). 2006–2009 Ajuntament de Barcelona. 2012-yil 27-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 13-iyul 2009-yil. (WebCite saytida 2011-08-24 sanasida arxivlangan)
  29. ↑ „The twin cities of Padua“ (Italian). Padovanet. Comune di Padova (4-iyun 2008-yil). Qaraldi: 5-aprel 2009-yil.
  30. ↑ „Sister cities – Boston“. City of Melbourne. 2009-yil 21-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 5-aprel 2009-yil. (Wayback Machine saytida 2009-09-21 sanasida arxivlangan)
  31. ↑ „International Sister Cities“. Taipei City Council. 2011-yil 20-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 5-aprel 2009-yil. (Wayback Machine saytida 2011-05-20 sanasida arxivlangan)
  32. ↑ „Town twinning“. Boston Borough Council. 2011-yil 20-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 5-aprel 2009-yil.
  33. ↑ „Partnership of the Historic Bostons“. Partnership of the Historic Bostons. Qaraldi: 5-aprel 2009-yil.
  34. ↑ „Boston“ (Hebrew). Haifa Municipality. 2015-yil 16-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 5-aprel 2009-yil.
  35. ↑ Press Office of the Municipality of Valladolid. „Valladolid and Boston have signed a protocol of friendship between the two cities“ (Spanish). Ayuntamiento de Valladolid (18-sentyabr 2007-yil). 2010-yil 28-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 5-aprel 2009-yil. (Wayback Machine saytida 2010-03-28 sanasida arxivlangan)

Oʻqish uchun

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Havolalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Boston haqida Vikipediyaning qardosh loyihalarida koʻproq bilib oling
Maʼno va tarjimalari Vikilugʻatda
Media fayllar Vikiomborda
Taʼlim resurslari Vikiversitetda
Xabarlar Vikiyangiliklarda
Iqtibos, maqol va matallar Vikiiqtibosda
Asarlar matnlari Vikimanbada
Kitob va darsliklar Vikikitobda 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Boston&oldid=5182001" dan olindi