Boʻyoq lazeri
Boʻyoq lazerlari, odatda suyuq eritma holatida, faol vosita sifatida organik boʻyoqlardan foydalanadigan lazerlardir . Boʻyoqli lazerlar lazer spektroskopiyasida inqilob qildilar va impuls davomiyligi bir pikosekunddan kam boʻlgan lazerning yangi turini yaratdilar (ultraqisqa impulsli lazerlar).
Bugungi kunda nasos uchun, odatda boshqa lazerdan qoʻllanadi, masalan , diod nasosli Nd: YAG yoki argon lazeri . Fleshli chiroq bilan pompalanan boʻyoq lazeri juda kam holatda uchraydi. Boʻyoq lazerlarining asosiy xususiyati shundaki, uning kuchaytirish konturining juda katta kengligidir. Quyida baʼzi boʻyoq lazerlari uchun parametrlar jadvali keltirilgan.
| Boʻyoq | Luminesans chizigʻi markazi, nm | Lazer ish maydoni, nm | Nasos maydoni, nm | Qabul qilinadigan konsentratsiya, mmol/l |
|---|---|---|---|---|
| Karbostiril 165 | 445 | 419-485 | 350-365 | 2.5 |
| Kumarin 2 | 450 | 435-485 | 340-365 | 3 |
| Kumarin 1 | 470 | 450-495 | 350-365 | 3 |
| Kumarin 102 | 495 | 470-515 | 400-420 | 1 |
| Kumarin 30 | 515 | 495-545 | 400-420 | 1 |
| Kumarin 7 | 535 | 505-565 | 400-420 | 5 |
| Kumarin 6 | 538 | 521-551 | 458-514 | 12.5 |
| Floressin | 552 | 538-573 | 458-514 | 2.7 |
| Rodamin 110 (R110) | 570 | 540-600 | 458-514 | 12.5 |
| Rodamin 6G (R6G) | 590 | 570-650 | 458-514 | 2 |
| Rodamin B (RB) | 630 | 601-675 | 458-514 | 2 |
| R101/R6G | 645 | 620-690 | 458-514 | 1,5 R101 1,5 R6G |
| Cresyl Violet / R6G | 695 | 675-708 | 458-514 | 2.4 |
| Nil koʻk | 750 | 710-790 | 647—? | 1 |
| Oksazin 1(4) | 750 | 695-801 | 647-672 | 0,6 |
| DEOTC-P(4) | 795 | 765-875 | 647-672 | 0,6 |
| HITC-P(4) | 875 | 840-940 | 647-672 | 0,74 |
Lazerning bunday katta ish maydonidan foydalanishning ikkita imkoniyati mavjud:
- Generatsiya sodir boʻladigan toʻlqin uzunligini sozlash – lazer spektroskopiyasi uchun,
- Darhol keng diapazonda ishlab chiqarish – ultraqisqa impulslarni yaratish uchun.
Ushbu ikki imkoniyatga koʻra, lazer dizaynlari ham farqlanadi. Agar toʻlqin uzunligini sozlash uchun anʼanaviy sxema ishlatilsa, faqatgina unga qatʼiy belgilangan toʻlqin uzunligini (odatda prizma, diffraktsiya panjarasi yoki undan murakkab sxemalar) termal stabilizatsiyalash va nurlanish emissiyasi uchun qoʻshimcha bloklar qoʻshiladi, ammo ultraqisqa impulslarni hosil qilish uchun, ancha murakkab sxema talab qilinadi. Faol muhitga ega kyuvetaning dizayni oʻzgartiriladi. Lazer impulsining davomiyligi pirovardida 100÷30 ×10−15 (vakuumdagi yorugʻlik bu vaqt ichida atigi 30÷10 mkm masofani bosib oʻtishi mumkin) boʻlganligi sababli populyatsiya inversiyasi maksimal boʻlishi kerak, bunga faqat, boʻyog eritmasini juda tez pompalash orqali erishish mumkin. Buni amalga oshirish uchun erkin boʻyoq oqimi boʻlgan kyuvetaning maxsus dizayni qoʻllanadi (boʻyoq maxsus nozuldan taxminan 10 m / s tezlikda pompalanadi). Eng qisqa impulslar halqa rezonatori yordamida olinadi.
Ilovalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Lazer spektroskopiyasi
- Chastota standartlari (toʻlqin uzunligi standartlari)
- Ultra qisqa pulsli lazerlar
Vibronik kristallarning kashf etilishi hamda, lazer texnologiyasining umumiy rivojlanishi bilan, boʻyoq lazerlari kamdan-kam uchramoqda. Ular, masalan, titan-safir lazerlari bilan almashtiriladi.
Shuningdek qarang
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Lazer turlari
- Lazer qurilmasi
- Fototrop modulyator
Havolalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- FJ Duarte va LW Hillman (Eds), Dye Laser Principles – Akademik, Nyu-York, 1990 – ISBN 0-12-222700-X